Προς αναθεώρηση του Πρωτοκόλλου της Πολιτικής Εθνικής Ασφαλείας;

Αναθεωρημένη έκδοση του Πρωτοκόλλου της Πολιτικής Εθνικής Ασφαλείας φαίνετε να έχει καταθέσει η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ στους στρατιωτικούς. Αλλαγές στο εν λόγω πρωτόκολλο ενδέχεται να πυροδοτήσουν νέες εντάσεις μεταξύ των δύο παρατάξεων.

Η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ φέρεται να έχει καταθέσει την αναθεωρημένη μορφή του Πρωτοκόλλου της Πολιτικής Εθνικής Ασφαλείας στην στρατιωτική ηγεσία. Σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο το κείμενο έχει δοθεί στους στρατιωτικούς κατά την πρόσφατη μηνιαία συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, στην οποία συμμετείχε για τελευταία φορά ο απερχόμενος αρχηγός του τουρκικού επιτελείου στρατηγός Ιλκέρ Μπασμπούγ.

Κατά τη διάρκεια της πεντάωρης συνεδρίασης, η οποία πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρία του Προέδρου Αμπντουλάχ Γκιούλ, η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία εξέτασαν τα μείζονος σημασίας ζητήματα ασφάλειας της Τουρκίας. Σύμφωνα με το δελτίο Τύπου που εκδόθηκε μετά τη συνεδρίαση, τα θέματα που συζητήθηκαν αφορούσαν τις μεθόδους αντιμετώπισης του ένοπλου αγώνα που διεξάγουν οι κούρδοι αγωνιστές (ΡΚΚ) στη Νοτιοανατολική Μικρά Ασία, τις ενδεχόμενες επιδράσεις των κοινοβουλευτικών εκλογών στο Ιράκ, το διαφαινόμενο αδιέξοδο στο θέμα των πυρηνικών του Ιράν και τα πιθανά σενάρια επίλυσης της κρίσης, την αξιολόγηση της πορείας των τουρκοισραηλινών σχέσεων μετά τα γεγονότα στα διεθνή ύδατα στα ανοιχτά της Γάζας, τις φυσικές καταστροφές που έπληξαν τον λαό του Πακιστάν κ.λπ. Εξάλλου, όπως αποκάλυψε η ημερήσια «Μπουγκιούν», η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ έθεσε υπόψη των στρατιωτικών την αναθεωρημένη έκδοση του Πρωτοκόλλου της Πολιτικής Ασφαλείας.

Σύμφωνα με τα όσα διέρρευσαν στον Τύπο οι σημαντικότερες αλλαγές αφορούν τον ορισμό της «εσωτερικής απειλής». Στο προσχέδιο που έχει κατατεθεί, φαίνεται ότι η ισλαμική απειλή κατά της εσωτερικής τάξης σημειώνει μικρή υποχώρηση. Συγκεκριμένα η έννοια της απειλής από τα «οπισθοδρομικά» στοιχεία – υπό την έννοια αυτή εννοείται ο κίνδυνος κατάλυσης του κεμαλικού κράτους από τους ισλαμιστές – αντικαθίσταται από τις «οργανώσεις που εκμεταλλεύονται το θρησκευτικό φρόνιμα» του λαού. Έτσι, η κυβέρνηση επιχειρεί να άρει την πίεση που της ασκείται από τους πολιτικούς της αντιπάλους που της αποδίδουν τη διόγκωση της ισλαμικής απειλής. Αντιθέτως, η απειλή που προέρχεται από τον ένοπλο αγώνα των κούρδων αγωνιστών και η συγκείμενη απειλή διάσπασης του κράτους διατηρεί τη θέση της στο κείμενο. Σημειώνεται επίσης ότι καμία πράξη που δεν αναφέρεται ως αδίκημα στη νέα έκδοση του Πρωτοκόλλου, το Σύνταγμα και τους νόμους, δεν θα θεωρείται ως απειλή. Με τον τρόπο αυτό οι ισλαμιστές επιχειρούν να θέσουν φραγμό στη δράση των παρακρατικών οργανώσεων και των αθέμιτων μεθόδων πληροφόρησης που ακολουθούσε η ευρύτερη «κεμαλική» αντιπολίτευση. Οι πληροφορίες αναφέρουν ακόμη ότι όσον αφορά την εξωτερική απειλή, η άποψη της κυβέρνησης είναι, ότι καμία γειτονική χώρα της Τουρκίας δεν θα πρέπει να θεωρείται στο εξής ως απειλή για την Τουρκία. Στα πλαίσια αυτής της προσέγγισης θα αναθεωρηθούν τα εδάφια εκείνα που αφορούν το Ιράν, το οποίο κατείχε την κορυφή στις «εξωτερικές απειλές» της Τουρκίας. Εάν τελικά υιοθετηθεί η πρόταση αυτή θα επέλθει πλήρης αρμονία μεταξύ της φιλο-ιρανικής εξωτερικής πολιτικής που ακολουθεί η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ το τελευταίο διάστημα και της πολιτικής ασφάλειάς της. Ωστόσο, άγνωστο παραμένει πως θα αποτυπωθεί στο πρωτόκολλο, αφενός, η ένταση μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ μετά τα πρόσφατα γεγονότα κατά την μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, και αφετέρου, η κεκαλυμμένη συνεργασία με το κουρδικό καθεστώς του Βορείου Ιράκ.

Το πρωτόκολλο της πολιτικής εθνικής ασφάλειας θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά λίγο μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Το πρωτόκολλο αναθεωρείται κάθε πενταετία, ενώ δέχεται επιμέρους προσαρμογές σε ετήσια βάση. Το 2005 έλαβε χώρα η τελευταία αναθεώρηση του πρωτοκόλλου, στο οποίο η χώρα μας έπαψε να θεωρείται ως μέγιστη απειλή για την Τουρκία. Έως πρότινος το προσχέδιο της αναθεώρησης το ετοίμαζε η πανίσχυρη Γραμματεία του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας. Φέτος, η κυβέρνηση ξεκίνησε τις διαδικασίες από πολύ νωρίς και είχε ήδη εκφράσει τις προθέσεις της τόσο για τη μέθοδο διαβούλευσης που θα ακολουθείτο μεταξύ των υπουργείων και των θεσμών ασφάλειας, όσο και για το περιεχόμενο των αλλαγών.

Η στρατιωτική πτέρυγα του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας θα μελετήσει την πρόταση αναθεώρησης του πρωτοκόλλου και τα δύο μέρη θα αποφανθούν για το περιεχόμενο του πρωτοκόλλου στους προσεχείς μήνες. Εντύπωση προκαλεί, ωστόσο, η επιμονή της ισλαμικής κυβέρνησης να προωθήσει ταυτόχρονα τόσες αλλαγές που αφορούν όχι μόνο τις σχέσεις της με το στρατό, αλλά και τη θέση που κατέχει αυτός στο σύστημα. Ας μην λησμονούμε, ότι προηγήθηκε ήδη μία αποτυχημένη προσπάθεια κατά τις προαγωγές των στρατηγών στις αρχές του μήνα, ενώ είναι σε εξέλιξη ο «προεκλογικός αγώνας» για ένα εξαιρετικής συμβολικής σημασίας δημοψήφισμα.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος