Η «αδελφότητα» Γκιουλέν εγκαινιάζει νέα σχολεία στη Μέση Ανατολή

H προσπάθεια της Άγκυρας να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής της στην περιοχή της ευρύτερης Μέσης Ανατολής έχει και μια πολιτισμική διάσταση που συχνά αγνοούμε. Τα εγκαίνια νέων σχολείων της «αδελφότητας» Φετχουλάχ Γκιουλέν σε δύο χώρες της Μέσης Ανατολής την περασμένη εβδομάδα, αποδεικνύουν περίτρανα το τουρκικό ενδιαφέρον στον ευαίσθητο τομέα της εκπαίδευσης στην περιοχή αυτή.

Η απόφαση του αμερικανού Προέδρου Μπάρακ Ομπάμα να βελτιώσει τις σχέσεις του με τον ισλαμικό κόσμο μέσω της Τουρκίας, έφερε και πάλι στο προσκήνιο την αδελφότητα του Φετχουλάχ Γκιουλέν, που διακρίνεται για τις επιτυχίες της στον τομέα της εκπαίδευσης. Η αδελφότητα διατηρεί εκατοντάδες εκπαιδευτήρια όλων των βαθμίδων στις αναπτυσσόμενες μουσουλμανικές -και όχι μόνο- χώρες της Ευρασίας και της Αφρικής. Τα τελευταία επιτεύγματα της αδελφότητας ήταν τα εγκαίνια νέων σχολείων στο Αφγανιστάν και την Αίγυπτο.

Το πρώτο εκπαιδευτήριο εγκαινιάσθηκε στη Χεράτ -την αρχαία Αλεξάνδρεια εν Αρίοις- του Αφγανιστάν. Πρόκειται για ένα αφγανοτουρκικό παρθεναγωγείο, το δεύτερο στο είδος του έπειτα από εκείνο της Καμπούλ, που θα λειτουργήσει αρχικά με 150 μαθήτριες. Το δεύτερο εκπαιδευτήριο, με την ονομασία «Σελαχαντίν Εγιουμπΐ» -ο Σαλαντίν, ο μουσουλμάνος ηγέτης και απελευθερωτής των Ιεροσολύμων- εγκαινιάσθηκε στην πρωτεύουσα της Αιγύπτου, το Κάιρο. Το σχολείο έχει ανεγερθεί σε έναν χώρο δεκατριών χιλιάδων τετραγωνικών και είναι σχεδιασμένο να λειτουργήσει τμήματα στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Η διδασκαλία στα εκπαιδευτήρια Γκιουλέν γίνεται, ως συνήθως, στα αγγλικά, ενώ η τουρκική διδάσκεται ως γλώσσα επιλογής. Οι μαθητές επιλέγονται με μεγάλη προσοχή κατόπιν εξετάσεων και δέχονται μια μοντέρνα εκπαίδευση, που απορρίπτει τη στείρα μάθηση και παπαγαλία και που στοχεύει να φτιάξει ενεργούς πολίτες. Μόνο που το εκπαιδευτικό αυτό σύστημα προωθεί πρότυπα καθ' όλα σύμφωνα με εκείνα της «τουρκοϊσλαμικής σύνθεσης», από την οποία αντλεί τις ρίζες του και ο νεοοθωμανισμός. Οι απόφοιτοι των φετχουλαχικών σχολείων, συνεπώς, είναι πρόσωπα φτιαγμένα στα νεοοθωμανικά πολιτισμικά πρότυπα.

Ο πολλαπλασιασμός των σχολείων αυτών, σε χώρες όπως η Αίγυπτος και το Αφγανιστάν, είναι θέμα χρόνου, καθώς τόσο οι ντόπιοι παράγοντες επιθυμούν να αναπτύξουν πολιτισμικές σχέσεις με την Άγκυρα όσο και οι τούρκοι επιχειρηματίες το επιδιώκουν. Ο Αφγανός νομάρχης Γιουσούφ Νουριστανί, φερ' ειπείν, στην τελετή των εγκαινίων, πέρα από την ευγνωμοσύνη του στους τούρκους επιχειρηματίες, εξέφρασε την επιθυμία του να πολλαπλασιαστούν αυτού του είδους οι πρωτοβουλίες και να ιδρυθούν ακόμη περισσότερα σχολεία στη χώρα του. Ας σημειωθεί ότι οι τούρκοι επιχειρηματίες της αδελφότητας Γκιουλέν έχουν ιδρύσει ήδη άλλα επτά σχολεία στην πολύπαθη αυτή χώρα. Περίπου τα ίδια εξέφρασαν και οι αιγύπτοι θρησκευτικοί αρχηγοί και διανοούμενοι, οι οποίοι προσλαμβάνουν το τουρκικό εκπαιδευτήριο στο Κάιρο ως το πρώτο βήμα για την επικείμενη «τουρκοαιγυπτιακή σύνθεση».

Η διεθνής δραστηριότητα του θρησκευτικού χαρακτήρα μη κρατικού τουρκικού παράγοντα συμπίπτει, αφενός, με την έπαρση του ισλαμικών προδιαγραφών νεοοθωμανισμού που εκφράζεται από την ηγεσία της Άγκυρας και, αφετέρου, με τα σχέδια της αμερικανικής «αυτοκρατορίας» να προσεγγίσει και να ελέγξει τις ισλαμικές χώρες μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας. Και το ερώτημα που τίθεται έχει ως εξής: Για πόσο ακόμη θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε «ανέπαφες» τις στενές ιστορικές, πολιτισμικές και πολιτικές σχέσεις που διατηρούμε με αυτές τις χώρες, κυρίως τις γειτονικές αραβικές χώρες, όπως την Αίγυπτο, εν όψει της εξάπλωσης των φετχουλαχικών εκπαιδευτηρίων, τα οποία επιδιώκουν τη δημιουργία τουρκόφιλων ελίτ στην ευρύτερη Μέση Ανατολή;

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 24/05/2009