Από την αποστροφή στο εσπευσμένο κυνήγι του «ευρωπαϊκού τρένου»

Πινακίδα: «Προς την Ε.Ε.»
Ρ.Τ.Ε.: «Χα, χα, χα…!
Βγήκαμε από τις ράγιες, αλλά όχι κι από το δρόμο!
Δε σταματάμε! Συνεχίζουμε!»
(Σκίτσο του Εργκίν Ασγιαλί, «Χουριέτ» 22/12/2007)

Η προσπάθεια της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ να εξωραΐσει την εικόνα της Τουρκίας εν όψει των κρίσιμων ημερομηνιών που πλησιάζουν για την αξιολόγησή της στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών θεσμών έχει ενταθεί στο έπακρο. Τα πρόσφατα ανοίγματα που έγιναν στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, ωστόσο, αποσκοπούν περισσότερο στην υλοποίηση πολιτικών στόχων παρά στον σε βάθος εκδημοκρατισμό της χώρας και στην ομαλοποίηση των σχέσεών της με τις γειτονικές χώρες.

Η ισλαμική κυβέρνηση της Τουρκίας εδώ και ένα διάστημα έχει αποδυθεί σε αγώνα δρόμου προκειμένου να πείσει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και την κοινή γνώμη ότι καταβάλλει σοβαρές και ειλικρινείς προσπάθειες για τον «εξευρωπαϊσμό» της χώρας. Τα έντονα σημάδια που άφησαν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις στο πέρασμά τους από τη διακυβέρνηση της χώρας στις αρχές της δεκαετίας του '80, που ανέστειλε κάθε προοδευτικό και δημοκρατικό κίνημα, και η διαιώνιση των χρόνιων προβλημάτων, εδαφικού κυρίως χαρακτήρα, με τους γείτονές της εξακολουθούν να αμαυρώνουν την εικόνα της χώρας διεθνώς. Η κατάσταση επιβαρύνεται έτι περισσότερο αν αναλογιστεί κανείς την ευθύνη που φέρει και η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ τόσο με την εθνικιστική ρητορική που υιοθέτησε πριν από έναν περίπου χρόνο ενάντια στις εθνικές/θρησκευτικές μειονότητες όσο και με την αδιάλλακτη και οπορτουνιστική στάση που ακολουθεί στην εξωτερική πολιτική της – επιλογές που αντιβαίνουν στις ευρωπαϊκές αξίες και αρχές.

Η κακή εικόνα της Τουρκίας αποτελεί συνάμα το σοβαρότερο εμπόδιο στην πραγματοποίηση των φιλόδοξων στόχων που επιθυμεί να υλοποιήσει η Άγκυρα στη διεθνή σκηνή, όπως η προσπάθεια να αναδειχθεί «γεφυροποιός» χώρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, Ισλαμικής Διάσκεψης και ΕΕ/ΝΑΤΟ κ.λπ. Η ανάληψη τέτοιων πρωτοβουλιών και η επιτυχής διεκπεραίωσή τους εκ μέρους της Άγκυρας αποβλέπουν βέβαια, σε κάποιους στρατηγικούς στόχους: στην αύξηση του διεθνούς κύρους της Τουρκίας και στην ανάδειξή της ως ανερχόμενης μεγάλης δύναμης, όπως επιβάλλει να αναφέρεται τον τελευταίο καιρό ο τουρκικός μεγαλοϊδεατισμός. Έκδηλη είναι η αδυναμία, λοιπόν, της ισλαμικής κυβέρνησης να συνδυάσει την αρνητική εικόνα που φέρει με τα πολιτικά μέσα που διαθέτει, ώστε να πετύχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Το ΑΚΡ δεν αγνοεί, βέβαια, ότι η χώρα έχει περιέλθει σε δυσχερή κατάσταση και στην περίπτωση κακού χειρισμού μπορεί να υποστεί σοβαρές πολιτικές και οικονομικές συνέπειες, που εξαρτώνται και από τις τρέχουσες διεθνείς συγκυρίες. Επομένως, νιώθει την ανάγκη να δώσει νέα ώθηση στις «μεταρρυθμίσεις» για τον εκδημοκρατισμό της τουρκικής κοινωνίας και του πολιτικού συστήματος, που έχει ανασταλεί ουσιαστικά μετά την ανάρρηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον πρωθυπουργικό θώκο. Συζητά «δημοκρατικά ανοίγματα» προς την κουρδική μειονότητα, σχεδιάζει «παραχωρήσεις» προς τις θρησκευτικές μειονότητες, προωθεί «μεταρρυθμίσεις» στον τομέα της δικαιοσύνης και πρόσφατα ανακοίνωσε ότι είναι έτοιμη να αναθερμάνει τις σχέσεις της ακόμη και με την Αρμενία, ευελπιστώντας ότι θα ξεπεραστούν οι όποιες αντιδράσεις της ισχυρής κατά τα άλλα αρμενικής διασποράς.

Χαρακτηριστική είναι από αυτήν την άποψη η πρόσφατη περιοδεία του τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου, σε πέντε χώρες. Έχοντας μεταβεί στη Συρία και στο Ιράκ για να προσφέρει τις καλές υπηρεσίες της Άγκυρας στην επίλυση των διαφορών μεταξύ των δύο χωρών, στα κατεχόμενα για να ανανεώσει την υποστήριξή του στο κατεστημένο του ψευδοκράτους, και στην Αίγυπτο, με την οποία ευελπιστεί να συνεργαστεί στενότερα, σπεύδει στον τελευταίο του σταθμό, τη Σουηδία.

Η επίσκεψη στη Στοκχόλμη, η οποία προεδρεύει της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στόχο έχει να επηρεάσει όσο γίνεται την αξιολόγηση της χώρας στην Έκθεση Προόδου που θα καταθέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα μέσα Οκτωβρίου και η οποία αναμένεται να είναι καθοριστική και για τη διαμόρφωση της στάσης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκέμβρη στην εξέταση των υποχρεώσεων της Άγκυρας προς την ΕΕ και τις χώρες-μέλη της.

Η σύντομη στάση του πάντως στο ψευδοκράτος δεν αφήνει καμία ελπίδα για μια δίκαιη λύση στο Κυπριακό, στο πλαίσιο των αποφάσεων του ανωτάτου θεσμού της διεθνούς κοινότητας, του ΟΗΕ και της ΕΕ. Έτσι, διατηρείται η οξύμωρη εικόνα σύμφωνα με την οποία η Άγκυρα πιέζει για την ένταξή της στην ΕΕ, τα εδάφη χώρας-μέλους της οποίας καταπατεί παράνομα και αρνείται να την αναγνωρίσει! Όλες οι ενδείξεις συντείνουν στο ότι οι κινήσεις αυτές της Άγκυρας δεν είναι παρά κινήσεις τακτικής, που επιδιώκουν έναν σημαντικότερο στρατηγικό στόχο: τη διεθνή αναβάθμισή της μέσω της σχεδόν άνευ όρων ένταξής της στην ΕΕ.

Υπό αυτές τις συνθήκες, οι «μεταρρυθμίσεις» α λα ΑΚΡ διακρίνονται εύκολα για τη σκοπιμότητά τους και παίζουν τον ρόλο του δόλιου «προσωπείου» που χρησιμεύει στη μεταμφίεση του θύτη. Γιατί, όπως υπογράμμισε και ο ευρωπαίος Επίτροπος Όλι Ρεν, οι μεταρρυθμίσεις και τα ανοίγματα πρέπει να έχουν χειροπιαστά αποτελέσματα, δηλαδή να είναι ουσίας και όχι πρόσκαιρα και απατηλά. Αναμένουμε, λοιπόν, να δούμε ποια θα είναι η κατάληξη, αφενός, των «μεταρρυθμίσεων» και, αφετέρου, της ενταξιακής διαδικασίας.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 06/09/2009