Οι διασκέψεις για το Αφγανιστάν και η Τουρκία

Έντονο ενδιαφέρον επιδεικνύει η Τουρκία για τα θέματα που απασχολούν το πολύπαθο Αφγανιστάν, όπως προκύπτει από τις πρόσφατες Συνόδους Κορυφής που φιλοξενήθηκαν στην
Κωνσταντινούπολη. Η στάση της τουρκικής διπλωματίας σχετίζεται άμεσα με τις προσπάθειες που καταβάλλει η Άγκυρα για την ενίσχυση του διεθνούς της κύρους.

Tην εβδομάδα που κύλησε, η τουρκική διπλωματία βρέθηκε στο επίκεντρο των διεθνών εξελίξεων αναφορικά με το Αφγανιστάν, καθώς φιλοξένησε διαδοχικά, μέσα σε λίγα μόλις εικοσιτετράωρα, δύο διασκέψεις σε τουρκικό έδαφος. Η πρώτη αφορούσε την καθιερωμένη ετήσια Τριμερή Σύνοδο Κορυφής μεταξύ Αφγανιστάν, Πακιστάν και Τουρκίας. Στη Σύνοδο συμμετείχαν ο αφγανός Πρόεδρος Χαμίντ Καρζάι, ο Πρόεδρος του Πακιστάν Ασίφ Αλί Ζαρνταρί και ο τούρκος Πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ. Η εν λόγω σύνοδος ήταν η τέταρτη σε μια σειρά τριμερών συνόδων, οι οποίες εγκαινιάστηκαν τον Απρίλιο του 2007 στην Άγκυρα. Η συνάντηση είχε μάλλον τυπικό χαρακτήρα, καθώς, όπως προκύπτει και από το κοινό ανακοινωθέν, τα μέρη περιορίζονται στο να αναφέρουν απλώς την πρόοδο που σημείωσε η τριμερής διαδικασία στα θέματα της περιφερειακής συνεργασίας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις συζητήσεις για μια ευρύτερη οικονομική συνεργασία στην οποία ενεργό συμμετοχή θα έχει ο ιδιωτικός τομέας, καθώς επίσης και στη συνεργασία στα θέματα ασφάλειας και πληροφόρησης.
Στον συγκεκριμένο αυτόν τομέα, οι τρεις Πρόεδροι συμφώνησαν για τη συνέχιση της υφιστάμενης συνεργασίας με ιδιαίτερη βαρύτητα στα θέματα εκπαίδευσης προσωπικού και στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας.

Η δεύτερη διοργάνωση με τίτλο Σύνοδος Κορυφής Κωνσταντινούπολης για τη Φιλία και τη Συνεργασία στην καρδιά της Ασίας αποσκοπούσε να προσφέρει το απαραίτητο διεθνές πλαίσιο για τη συζήτηση περί των τρόπων συμπαράστασης και συνδρομής στην κυβέρνηση της Καμπούλ.
Στη Σύνοδο συμμετείχαν εκπρόσωποι των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Κίνας, της Αγγλίας και πολλών περιφερειακών κρατών και διεθνών Οργανισμών. Όπως προκύπτει από το κοινό ανακοινωθέν, τα μέρη φαίνεται να συμφωνούν ότι η κατάσταση στο Αφγανιστάν αφορά όλη τη διεθνή κοινότητα και ότι η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, πηγής αστάθειας για όλη την περιοχή, πρέπει να γίνει από κοινού. Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν οι Πρόεδροι Γκιουλ και Καρζάι αμέσως μετά το πέρας των εργασιών, τονίστηκε η σημασία εξεύρεσης τρόπου «επανένταξης» των Ταλιμπάν στο αφγανικό «πολιτικό σύστημα», άποψη που συζητήθηκε διεξοδικότερα στο Λονδίνο.

Το ενδιαφέρον της Άγκυρας να φιλοξενήσει τέτοιου είδους διεθνείς διοργανώσεις στο έδαφός της, προσφέροντας «καλές υπηρεσίες» στα εμπλεκόμενα μέρη, για την εξεύρεση μιας βιώσιμης λύσης στο ζήτημα, κρύβει πολλές πτυχές. Κατ' αρχάς θα πρέπει να αναφερθεί ότι η Τουρκία μολονότι δεν θα αποστείλει επιπρόσθετους στρατιώτες στο τρέχον στάδιο, παραμένει μία από τις σημαντικές χώρες που συμμετέχουν στη ΝΑΤΟϊκή αποστολή, τα ανώτερα αξιώματα της οποίας κατείχαν ακόμη και πρώην τούρκοι υπουργοί. Να σημειωθεί ακόμη ότι η Άγκυρα έχει χρηματοδοτήσει την ανέγερση αρκετών δεκάδων σχολικών κτιρίων στο Αφγανιστάν και ας μην εκπλαγεί κανείς αν την ευθύνη της λειτουργίας τους την αναλάβουν ισχυρές αδελφότητες που εκπροσωπούν την «τουρκοϊσλαμική σύνθεση». Να αναφέρουμε ακόμη ότι με πρόσχημα την κατάσταση στο Αφγανιστάν, επανήλθε το ζήτημα της σύστασης διεθνούς ισλαμικής στρατιωτικής δύναμης στα πρότυπα της ειρηνευτικής δύναμης της Αφρικανικής
Ένωσης, που εποπτεύεται από τον ΟΗΕ.

Το ζήτημα έχει ανακινήσει και πάλι -έπειτα από τις αποτυχημένες προσπάθειες στις αρχές της δεκαετίας του 1990- εδώ και λίγο διάστημα ο τούρκος γενικός γραμματέας της Ισλαμικής Διάσκεψης, Ε. Ιχσάνογλου, όπως ομολογεί ο ίδιος σε συνέντευξη που παραχώρησε προσφάτως σε ημερήσιο φύλλο μετά τη Σύνοδο, στην οποία συμμετείχε και ο ίδιος. Η υλοποίηση του σχεδίου δεν είχε αίσιο τέλος, όπως αποκαλύπτει, καθώς προσέκρουσε σε αντιρρήσεις κρατών μελών της Διάσκεψης, γεγονός που απαιτεί περαιτέρω διαβουλεύσεις. Τέλος, πρέπει να επισημάνουμε τη ματαιοδοξία της Τουρκίας να επιχειρήσει να «φιγουράρει» μεταξύ των χωρών εκείνων που διοργάνωσαν την περίοδο αυτή διεθνή συνέδρια για το Αφγανιστάν, όπως η Ρωσία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Με τον τρόπο αυτό, η Άγκυρα δεν επιδιώκει παρά να καλλιεργήσει μια διεθνή εικόνα ανερχόμενης «δύναμης», η οποία υποτίθεται ότι μπορεί να έχει λόγο στα πράγματα της περιοχής!

Για μία ακόμη φορά η τουρκική διπλωματία επιχειρεί να αποκτήσει διεθνή ερείσματα μέσα από την προσπάθεια ανάμειξής της στην επίλυση διεθνών ζητημάτων. Οι εν λόγω προσπάθειες όχι μόνο είναι συχνά αναποτελεσματικές, αλλά ισοδυναμούν και με την υποχώρηση των εθνικών συμφερόντων εκείνων που αναζητούν τη συνδρομή της Άγκυρας προς όφελος των τουρκικών συμφερόντων.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 31/01/2010