ΑΚΡ και Στρατός βαίνουν προς οριστική σύγκρουση;

(Reuters, 25/2/2010)

Σειρά από νέες συλλήψεις στρατιωτικών κλιμάκωσε επικίνδυνα την ένταση μεταξύ Στρατού και του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ στην Τουρκία. Οι νέες εξελίξεις προδιαγράφουν ένα αβέβαιο μέλλον για τη «συνύπαρξη» ισλαμιστών και κεμαλιστών στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου.

Από τις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας, η τουρκική πολιτική σκηνή γίνεται μάρτυρας πρωτόγνωρων εξελίξεων για τα δεδομένα της γείτονος χώρας. Σχεδόν 50 ανώτεροι αξιωματικοί των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, ορισμένοι εκ των οποίων εν ενεργεία, ενώ άλλοι απόστρατοι, προσήχθησαν κατά ομάδες στη Δικαιοσύνη. Οι συλλήψεις έλαβαν χώρα στο πλαίσιο των προανακρίσεων που διεξάγονται για τη διαλεύκανση του περιβόητου σχεδίου πραξικοπήματος «Βαριά», το οποίο αποκαλύφθηκε πριν από λίγο καιρό από την ημερήσια «Ταράφ».

Το κύμα νέων συλλήψεων ανώτερων αξιωματικών, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε αναστάτωση στις τάξεις των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων. Η αντίδραση των στρατιωτικών για τις αναπάντεχες εξελίξεις εκδηλώθηκε αμέσως με τη σύγκληση όλων των υψηλόβαθμων αξιωματικών σε συμβούλιο αξιολόγησης της επικαιρότητας που πραγματοποιήθηκε στο Γενικό Επιτελείο. Η ανακοίνωση που εξεδόθη ως αιτιολογία της σύναξης του συμβουλίου αναφέρεται σε λόγους «σοβαρότητας της κατάστασης», γεγονός που είναι ενδεικτικό του τρόπου με τον οποίο το στράτευμα αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα.

Η συγκέντρωση των αξιωματικών, ωστόσο, προκάλεσε ανησυχία και στο αντίπαλο στρατόπεδο, στο κυβερνών ισλαμικό κόμμα ΑΚΡ, κλιμακώνοντας ακόμη περισσότερο την ένταση. Ερχόμενος από την Ισπανία, όπου βρισκόταν σε επίσημη επίσκεψη, ο ισλαμιστής πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συγκάλεσε σύσκεψη του επιτελείου του για να εκτιμήσουν την κατάσταση.
Η προσωρινή ειρήνευση φαίνεται να ήρθε κατόπιν πρωτοβουλίας του Προέδρου Α. Γκιουλ, ο οποίος ανέλαβε διαμεσολαβητικό ρόλο αυτήν τη δύσκολη στιγμή μεταξύ της ισλαμικής κυβέρνησης και του στρατεύματος. Στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου ο Γκιουλ έκανε έκκληση στα δύο μέρη για αποκατάσταση των σχέσεών τους, μείωση της έντασης και προσφυγή στον διάλογο. H προσπάθεια του Γκιουλ φάνηκε να φέρνει -φαινομενικά τουλάχιστον- τα επιθυμητά αποτελέσματα, καθώς τα δύο μέρη, ο ισλαμιστής πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο στρατηγός Ιλκέρ Μπασμούγ, έδωσαν τη συγκατάθεσή τους για μια τριπλή συνάντηση κορυφής αντί της καθιερωμένης εβδομαδιαίας διμερούς συνάντησης καθενός με τον Πρόεδρο. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε τελικά στο Προεδρικό Μέγαρο Τσάνκαγια, όπου ισλαμιστές και στρατιωτικοί προσήλθαν καλά προετοιμασμένοι, αν κρίνει κανείς από τους ογκώδεις χαρτοφύλακές τους.

Αν και δεν είναι γνωστές οι λεπτομέρειες για το τι ακριβώς διημείφθη μεταξύ των τριών ανδρών, από το φειδωλό δελτίο Τύπου προκύπτει ότι στην τρίωρη συνάντηση κορυφής επικράτησε το θέμα των προσαγωγών και της έντασης που προκλήθηκε εξαιτίας αυτών. Το δελτίο καθησυχάζει τους πολίτες σημειώνοντας ότι τα προβλήματα θα ξεπεραστούν στο πλαίσιο της συνταγματικής τάξης και ως εκ τούτου πρέπει να διαφυλαχτούν οι θεσμοί.

Μπροστά στην εικόνα των διώξεων είναι ολοφάνερο ότι ο Στρατός, που ως πρότινος ήταν άτρωτος και απολύτως κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού στην Τουρκία, αισθάνεται να βάλλεται από παντού. Βλέποντας να χάνει τα ερείσματά του στην κοινωνία και να απομονώνεται σταδιακά από αυτήν δυσανασχετεί και επιθυμεί να βρει τρόπους ανατροπής της κατάστασης και διαφυγής από τον κλοιό που αρχίζει να τον ζώνει. Μολονότι αποφεύχθηκαν τα χειρότερα, όλα δείχνουν πως η συνύπαρξη στρατού και ισλαμιστών έχει καταστεί εξαιρετικά δύσκολη και καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια ώστε να τηρηθούν τα προσχήματα.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 28/2/2010