Η επιτυχία των «ανεξάρτητων» και η προοπτική επίλυσης του Κουρδικού

Σημαντική επιτυχία σημείωσε η παράταξη των ανεξάρτητων υποψηφίων που υποστήριξαν το Κουρδικό Κόμμα στις εκλογές που διεξήχθησαν στις 12 Ιουνίου στην Τουρκία. Η δυναμική είσοδος των κούρδων βουλευτών στην τουρκική Εθνοσυνέλευση επαναφέρει στην επικαιρότητα το ενδεχόμενο επίλυσης του κουρδικού ζητήματος.

Το ισλαμικό κόμμα ΑΚΡ σημείωσε σημαντική επιτυχία στην εκλογική αναμέτρηση της περασμένης Κυριακής, συγκεντρώνοντας ποσοστό κοντά στο 50% και 326 έδρες. Στη σκιά της επιτυχίας του κόμματος του Ερντογάν διακρίνουμε επίσης σημαντική άνοδο στα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία συγκέντρωσαν έναν διόλου ευκαταφρόνητο αριθμό εδρών. Συγκεκριμένα, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα πήρε 135 έδρες και το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης 53 έδρες. Στην Εθνοσυνέλευση εισήλθαν, ωστόσο, και ανεξάρτητοι υποψήφιοι οι οποίοι πέτυχαν να πυκνώσουν τις τάξεις τους σε σύγκριση με την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση.

Το Κόμμα της Ειρήνης και της Δημοκρατίας (BDP), το οποίο εκφράζει τα αιτήματα των Κούρδων της Τουρκίας και έχει σοσιαλιστικό προσανατολισμό, ανήμπορο να ξεπεράσει το εκλογικό φράγμα του 10%, στήριξε τον άτυπο συνδυασμό «Εργασία, Ειρήνη και Δημοκρατία», πετυχαίνοντας να εκλέξει 36 «ανεξάρτητους» βουλευτές -10 περισσότερους σε σχέση με τις εκλογές του 2007- και να επικρατήσει σε τοπικό επίπεδο στη νοτιοανατολική Μικρά Ασία. Το τελικό ποσοστό των ανεξάρτητων που εκλέχθηκαν με τη στήριξη του BDP διαμορφώθηκε στο 5,74%, που αντιστοιχεί περίπου σε 2,5 εκατ. ψήφους.

Τα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα, που έφεραν για τρίτη φορά νικητή το ΑΚΡ σε ισάριθμες αναμετρήσεις, αφήνουν να διαφανεί η ελπίδα ότι η ισλαμική ηγεσία, αφού δεν κατάφερε να καταλάβει τα 2/3 της Βουλής, θα αναγκαστεί να κάνει βήματα προς την κατεύθυνση ενός συμβιβασμού για τη σύνταξη και ψήφιση του πολυπόθητου νέου Συντάγματος. Το ΑΚΡ όχι μόνο δεν πέτυχε τον στόχο των 2/3, αλλά το θεαματικό ποσοστό του 50% μεταφράστηκε σε μόλις 326 έδρες, δηλαδή 17 λιγότερες από εκείνες που είχε εξασφαλίσει το 2007. Η εν λόγω «αστοχία» του ΑΚΡ, προβλέπουν τούρκοι αναλυτές, θα το αναγκάσει να κάνει κάποια ανοίγματα. Ωστόσο, τα περιθώρια συνεργασίας με τα υπόλοιπα κόμματα όπως το ΡΛΚ ή οι Γκρίζοι Λύκοι (ΜΗΡ) είναι εξαιρετικά περιορισμένα, για λόγους τόσο ιδεολογικούς όσο και πραγματικούς.

Στο πλαίσιο των περιορισμένων πολιτικών επιλογών που έχει ο ισλαμιστής πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δεν αποκλείεται να στραφεί προς το Κουρδικό Κόμμα, το οποίο βγήκε ενισχυμένο, για να εξασφαλίσει την απαραίτητη υποστήριξη για το νέο Σύνταγμα. Το ενδεχόμενο «συναλλαγής» μεταξύ των δύο κομμάτων έχει πολλές διαστάσεις.

Το ΑΚΡ, επιχειρώντας να απαλλαγεί από το στρατιωτικό Σύνταγμα, δεν αποκλείεται να επιχειρήσει να παρασύρει το Κουρδικό Κόμμα σε ένα παιγνίδι μικροπολιτικής, από το οποίο χαμένο θα βγει μάλλον το τελευταίο. Ας μην ξεχνάμε ότι το Κουρδικό Κόμμα, που ήρθε πρώτο σε πολλούς νομούς στη νοτιοανατολική Μικρά Ασία, συναγωνίστηκε το ΑΚΡ, το οποίο είχε σημαντικά ποσοστά στην περιοχή.

Το ενδεχόμενο συνεργασίας των Ισλαμιστών με τους Κούρδους θα μπορούσε να αποφέρει στον Ερντογάν και την απαραίτητη γι' αυτόν «δόξα» στη μάχη του εναντίον της «τρομοκρατίας», αλλά και εναντίον του κεμαλικού και στρατιωτικού κατεστημένου. Μια ενδεχόμενη συμφωνία μεταξύ του ΑΚΡ και του BDP με εκατέρωθεν υποχωρήσεις θα μπορούσε, θεωρητικά τουλάχιστον, να οδηγήσει σ' έναν περιορισμένο και ίσως βραχύβιο συμβιβασμό.

Ωστόσο, οι πιθανότητες να επουλώσει ο Ερντογάν την τόσο βαθιά «πληγή» της Τουρκίας, που λέγεται Κουρδικό, φαντάζουν περιορισμένες, καθώς δεν μπορεί να αγνοήσει ούτε το κατεστημένο που ήλεγχε την περιοχή με τα όπλα για περίπου δύο δεκαετίες, αλλά ούτε και τους πολιτικούς του αντιπάλους που «τρέφονται» από παρόμοια ζητήματα, όπως οι Γκρίζοι Λύκοι. Άλλωστε, θα πρέπει να υπολογίζουμε και τους άμεσα ενδιαφερόμενους.

Η προθεσμία που είχε ορίσει ο κούρδος ηγέτης Α. Οτσαλάν για τον τερματισμό της άτυπης «εκεχειρίας» έληξε στις 15 Ιουνίου και ο Ερντογάν δεν έστειλε παρά ασαφή και διφορούμενα μηνύματα. Μέλλει να δούμε την τροπή που θα πάρουν τα πράγματα μετά την αποφυλάκιση των κούρδων πολιτικών κρατουμένων που εξελέγησαν βουλευτές, καθώς και τη στάση που θα τηρήσουν οι 36 κατά την τελετή ορκωμοσίας τις προσεχείς ημέρες.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 19/6/2011