Τουρκία και Ισραήλ στα πρόθυρα ανθρωπιστικής «κρίσης» για τη Γάζα

(Ο Γιλντιρίμ μιλόντας στους ακτιβιστές, Reuters, 30/5/2010)

Τον αποκλεισμό που επέβαλε το Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας θα επιδιώξει να παραβιάσει το τουρκικό σκάφος που απέπλευσε από την Αττάλεια. Η εξέλιξη αυτή εγκυμονεί νέα κορύφωση της έντασης μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ.

Η Άγκυρα έδωσε το πράσινο φως για τη συμμετοχή της τουρκικής αποστολής στη διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια, στην οποία συμμετέχουν ακτιβιστές και από τη χώρα μας, στοχεύοντας να ενισχύσει τους Παλαιστινίους που βρίσκονται αποκλεισμένοι στη Γάζα. Η κίνησή της αυτή, ωστόσο, έχει προκαλέσει αντιδράσεις από την ισραηλινή πλευρά, η οποία φαίνεται αποφασισμένη να προασπιστεί τα συμφέροντά της.

Πριν από λίγες μέρες απέπλευσε από τα μικρασιατικά παράλια το τουρκικό σκάφος «Μαβί Μαρμαρά» (Γαλάζια Προποντίδα) με προορισμό τη Γάζα της Παλαιστίνης. Το σκάφος που μεταφέρει ανθρωπιστική βοήθεια και μερικές εκατοντάδες ακτιβιστές στην περιοχή εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης διεθνούς πρωτοβουλίας, η οποία απαρτίζεται ήδη από έναν μικρό στολίσκο 8 περίπου πλοίων.

Η αντίδραση του Ισραήλ ήταν άμεση στο άκουσμα της απειλής παραβίασης του αποκλεισμού. Το ισραηλινό υπουργείο Άμυνας έσπευσε να ανακοινώσει ότι θα παρεμποδίσει τον κατάπλου στη Γάζα του στόλου που μεταφέρει ανθρωπιστική βοήθεια στους Παλαιστινίους και ότι θα τον κατευθύνει προς ισραηλινά λιμάνια για την εκφόρτωση του φορτίου του, διατηρώντας έτσι τον αποκλεισμό. Στο ισραηλινό λιμάνι Ασντότ οι Ισραηλινοί προτίθενται να ελέγξουν εξονυχιστικά το περιεχόμενο της ανθρωπιστικής βοήθειας και να την κατευθύνουν διά ξηράς προς τη Λωρίδα της Γάζας. Εξάλλου, απ' ό,τι μας μεταφέρει ο τουρκικός και ο ισραηλινός Τύπος, το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών φέρεται να έχει ενημερώσει τους πρεσβευτές των χωρών, ανθρωπιστικές οργανώσεις των οποίων συμμετέχουν στην κίνηση, για τα μέτρα που έχει λάβει το ισραηλινό υπουργείο Άμυνας. Οι Ισραηλινοί δεν παρέλειψαν να ζητήσουν ακόμη τη συμμόρφωση με τα μέτρα και την έμπρακτη υποστήριξή τους.

Από την πλευρά του το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, διά στόματος του εκπροσώπου του, έσπευσε να υποστηρίξει την προσπάθεια δηλώνοντας ότι στην περίπτωση που το εν λόγω εγχείρημα εκληφθεί μόνο ως ανθρωπιστική βοήθεια, θα ξεπεραστούν εύκολα ανεπιθύμητες δυσχέρειες. Έχοντας δηλώσει ότι μια τέτοια κίνηση ενδεχομένως θα συμβάλει στην επίλυση και του Μεσανατολικού, σημείωσε ότι η Άγκυρα δεν επιθυμεί νέα ένταση στην περιοχή.

Ωστόσο, εντύπωση προκαλεί η στάση που υιοθέτησε ο τουρκικός μη κυβερνητικός οργανισμός που έχει αναλάβει τη διεκπεραίωση της ανθρωπιστικής αποστολής. Ο οργανισμός αυτός δεν είναι άλλος από το Ίδρυμα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ελευθεριών (ΙΗΗ), που ελέγχεται από τους ισλαμιστές και δραστηριοποιείται σε περιοχές υψηλής έντασης (Βοσνία, Κόσοβο, Αφγανιστάν κ.ά.). Η αποφασιστική στάση του Ισραήλ προκάλεσε, λοιπόν, παραλήρημα στη διοίκηση του εν λόγω «ανθρωπιστικού» οργανισμού. Ο πρόεδρός του Μπουλέντ Γιλντιρίμ δήλωσε, κατά την αναχώρηση της αποστολής, ότι οι συμμετέχοντες ξεκινούν το ταξίδι τους «εις το όνομα του Αλλάχ», «για τους αναξιοπαθούντες, τα παιδιά και τις γυναίκες της Γάζας, που αναμένουν βοήθεια», εκφράζοντας την επιθυμία του «να πραγματοποιήσουν τον στόχο τους με το θέλημα του Θεού και με το θέλημά Του να πετύχουν έναν από αυτούς τους στόχους» («Ζαμάν», 28/5/2010).

Απευθυνόμενος στους ισραηλινούς αξιωματούχους, οι οποίοι φέρονται να έχουν απειλήσει να εφαρμόσουν δύο μέτρα και δύο σταθμά έναντι των ακτιβιστών ανάλογα με τη χώρα προέλευσής τους, σημείωσε ακόμη ότι οι Ισραηλινοί έκαναν προετοιμασίες στο λιμάνι. «Μας απειλούν ότι θα μας συλλάβουν και ότι προτίθενται να μας αφήσουν ελεύθερους αφού μας ανακρίνουν, ενώ θα κρατήσουν για πολύ καιρό ακόμη τους παλαιστίνιους και τους άραβες συναγωνιστές μας. Δεν ξέρουν ότι όταν εμείς ξεκινάμε, δεν αφήνουμε πίσω κανέναν συναγωνιστή μας. Ή όλοι ή κανείς! Θα αντισταθούμε και η αντίστασή μας θα νικήσει! Μαζί μας δεν έχουμε ούτε μαχαίρι. Αλλά η ψυχή μας είναι αντάξια στρατού. Όποιος μας αγγίξει θα υποστεί τις συνέπειες» («Ζαμάν» και «Γιενί Σαφάκ», 28/5/2010).

Ανεξάρτητα από την έκβαση της ανθρωπιστικής αποστολής και την προσπάθεια παραβίασης του απαράδεκτου αποκλεισμού της Γάζας που έχει επιβάλει το Ισραήλ, όλα συνηγορούν στο ότι η ένταση μεταξύ Άγκυρας και Τελ-Αβίβ συνεχίζει να κλιμακώνεται. Η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο πρώην στρατηγικών εταίρων δεν είναι καθόλου επιφανειακή, αλλά η εξέλιξή της ορίζεται από τα εθνικά και θρησκευτικά στερεότυπα. Αυτό προκύπτει και από τη συμπεριφορά της Άγκυρας ως προστάτιδας δύναμης των μουσουλμάνων της περιοχής. Με τον τρόπο αυτό η Τουρκία θέλει να διεκδικήσει την «κληρονομιά» της οθωμανικής αυτοκρατορίας, αλλά και να παριστάνει τη Μεγάλη Δύναμη στο διεθνές στερέωμα.


Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 30/5/2010

Για περισσότερα...

Μεσολαβητική «ψυχρολουσία» στην Άγκυρα για τα πυρηνικά του Ιράν

(Getty Images, 17/5/2010)

Άδοξο τέλος φαίνεται ότι θα έχουν οι μεσολαβητικές «επιτυχίες» που σημείωσε η Άγκυρα μεταξύ του Ιράν και της διεθνούς κοινότητας.
Η αποφασιστική στάση των ΗΠΑ να προτείνουν στο Συμβούλιο Ασφαλείας νέες κυρώσεις στο Ιράν είναι ενδεικτική της απόστασης που χωρίζει την Ουάσινγκτον από την Άγκυρα.

Έντονη απογοήτευση προκάλεσε στην τουρκική διπλωματία η απόφαση των ΗΠΑ να επιδιώξουν αυστηρότερες κυρώσεις εναντίον του Ιράν. Η στάση που υιοθέτησε η Ουάσινγκτον λίγο μετά την επίτευξη της «συμφωνίας» με την Τεχεράνη ακυρώνει ουσιαστικά τις προσπάθειες που κατέβαλε η ηγεσία της Τουρκίας
.
Την εβδομάδα που πέρασε, η Τουρκία και η Βραζιλία κατέβαλαν από κοινού προσπάθειες για να πείσουν την Τεχεράνη να δεχτεί συναινετική λύση όσον αφορά τις πυρηνικές έρευνες που διεξάγει. Το έντονο διπλωματικό παρασκήνιο είχε αποτέλεσμα τη σύναψη μιας τριμερούς διακρατικής συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας, Βραζιλίας και Ιράν, που ρυθμίζει λεπτομερώς τις υποχρεώσεις της Τεχεράνης. Σύμφωνα με τη συμφωνία αυτή, το Ιράν δεσμεύτηκε να ανακοινώσει (έως τις 24 Μαΐου) με επιστολή του στη Διεθνή Οργάνωση Ατομικής Ενέργειας την πρόθεσή του να συμμορφωθεί με τα συμφωνηθέντα. Η συμφωνία συγκεκριμένα ρύθμιζε τις λεπτομέρειες σχετικά με την «αποθήκευση» ενός καθορισμένου ποσού εμπλουτισμένου ουρανίου (1,2 τόνοι) στην Τουρκία.

Η εν λόγω συμφωνία που επετεύχθη έπειτα από πρωτοβουλίες της τουρκικής και βραζιλιάνικης διπλωματίας, ωστόσο, δεν στάθηκε ικανή να πείσει, απ' ό,τι φαίνεται, την Ουάσινγκτον. Η αρχηγός της αμερικανικής διπλωματίας Χίλαρι Κλίντον, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της υπογραφής της τριμερούς συμφωνίας έκανε σαφή την πρόθεση των ΗΠΑ να επιδιώξουν στο πλαίσιο του ΟΗΕ την επιβολή νέων αυστηρότερων κυρώσεων στο Ιράν. Στην προσπάθειά της αυτή, μάλιστα, η Ουάσινγκτον εξασφάλισε τη σύμφωνη γνώμη των υπόλοιπων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ - κυρίως της Ρωσίας και της Κίνας. Η στάση αυτή των ΗΠΑ δέχεται πολλές ερμηνείες. Κατ' αρχάς μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι υπάρχει σοβαρή έλλειψη εμπιστοσύνης απέναντι στο Ιράν. Ότι δηλαδή η αμερικανική ηγεσία διακατέχεται από φόβο ότι η Τεχεράνη θα αθετήσει στην πορεία τον λόγο της. Μια άλλη ερμηνεία είναι ότι η υπερδύναμη δεν ενδιαφέρεται για συμβιβαστικές λύσεις και μπροστά στην αναδίπλωση της Τεχεράνης αναγκάστηκε να λάβει σκληρότερα μέτρα με σκοπό να εξασφαλίσει το προνόμιο του μονοπωλίου των πυρηνικών για μια κλειστή ομάδα μόνο κρατών.

Η εξέλιξη αυτή είχε δυσάρεστες επιπτώσεις και στις σχέσεις Ουάσινγκτον - Άγκυρας, καθώς η τουρκική ηγεσία αισθάνθηκε εξαπατημένη. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι -σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν στον τουρκικό Τύπο- η Ουάσινγκτον ήταν ενήμερη για την πορεία των διαπραγματεύσεων και είχε δώσει τη συγκατάθεσή της για το τελικό κείμενο της συμφωνίας. Συνεπώς, η επίτευξη της συμφωνίας μάλλον δεν αιφνιδίασε τις ΗΠΑ. Άμεσο αποτέλεσμα της εξέλιξης αυτής ήταν να επιδοθεί η Άγκυρα σε φρενήρη «τηλεφωνική διπλωματία» για να διασώσει τη «συμφωνία».

Ο αμερικανός Πρόεδρος δήλωσε ότι εκτιμά τις προσπάθειες της Τουρκίας και της Βραζιλίας, απ' ό,τι φαίνεται όμως εμμένει στην άποψη ότι η Τεχεράνη πρέπει να συζητήσει με τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και να δεχτεί τη διακοπή των εργασιών εμπλουτισμού του ουρανίου σε ποσοστό 20%.

Η στάση των ΗΠΑ απέναντι στην τριμερή συμφωνία Τουρκίας - Βραζιλίας - Ιράν αποδεικνύει τα όρια των μεσολαβητικών προσπαθειών που προέρχονται από περιφερειακές χώρας και εν δυνάμει μεγάλες δυνάμεις, όπως η Βραζιλία. Η ψυχρολουσία που δέχτηκε η Άγκυρα δεν χωράει αμφιβολία ότι συνδέεται ευθέως με τον τομέα στον οποίο επιχείρησε να αναπτύξει διπλωματική δραστηριότητα. Ωστόσο, ο τομέας αυτός δεν είναι εντελώς ασύνδετος και με τις επιδιώξεις της Τουρκίας για την απόκτηση πυρηνικής ενέργειας. Προς αυτό συνηγορούν τουλάχιστον οι συμφωνίες που υπογράφτηκαν με τη Ρωσία πριν από λίγες μέρες, κατά παράβαση της νομοθεσίας, η οποία προβλέπει τη διεξαγωγή διεθνούς διαγωνισμού για την ανάθεση κατασκευής πυρηνικών σταθμών. Γεγονός είναι πάντως ότι οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις έχουν εισέλθει σε τροχιά ψυχρότητας εξαιτίας της εμμονής της Άγκυρας να εισχωρήσει στο πεδίο των πυρηνικών.

K. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 25/5/2010

Για περισσότερα...

Η επίσκεψη του Μεντβέντεφ στην Τουρκία

(Reuters, 12/5/2010)

Νέα πρόοδο σημείωσαν οι τουρκορωσικές σχέσεις κατά την πρόσφατη επίσκεψη του ρώσου Προέδρου στην Τουρκία. Η αναβάθμιση της συνεργασίας μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας αποδεικνύει τη διάθεση της τουρκικής ηγεσίας να μετατοπίσει τον άξονα εξωτερικής πολιτικής της προς άλλα κέντρα εξουσίας από εκείνα με τα οποία παραδοσιακά συνεργάζεται.

Διήμερη επίσκεψη πραγματοποίησε ο ρώσος Πρόεδρος Ντ. Μεντβέντεφ στην Άγκυρα την εβδομάδα που πέρασε. Κατά τη διάρκεια των επαφών του με τους τούρκους αξιωματούχους, ο ρώσος Πρόεδρος υπέγραψε 17 συμφωνίες, δίνοντας νέα σημασία στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.

Οι συμφωνίες που υπογράφτηκαν αφορούν μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων. Η σημαντικότερη απ' αυτές έχει να κάνει με την κατασκευή πυρηνικού σταθμού στη Μερσίνα. Οι προσπάθειες της Άγκυρας να συνεργαστεί με τη Ρωσία έτσι ώστε να κατασκευαστεί ο πολυπόθητος σταθμός δεν είναι καινούργιες. Άλλωστε είχαν προηγηθεί συμφωνίες οι οποίες ακυρώθηκαν από το Συνταγματικό Δικαστήριο. Εν τούτοις, η ισλαμική κυβέρνηση, επιδεικνύοντας την απαραίτητη πολιτική βούληση και επιμονή, δρομολόγησε εδώ και λίγο διάστημα την απευθείας ανάθεση του έργου στους Ρώσους. Βάσει της συμφωνίας πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ που υπογράφηκε, η τιμή της κιλοβατώρας έχει καθοριστεί στα 12,35 λεπτά και η κατασκευή του εργοστασίου παραγωγής 48.000 Μεγαβάτ θα διαρκέσει έως επτά χρόνια. Εκείνο που αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, είναι το ότι η Ρωσία φαίνεται να έχει αποσπάσει αυξημένα δικαιώματα όσον αφορά την εκμετάλλευσή του, καθώς το εν λόγω εργοστάσιο θα είναι ρωσικών συμφερόντων.

Άλλη σημαντική συμφωνία είναι εκείνη που αφορά την κατασκευή του πετρελαιαγωγού που θα ξεκινάει από τη Σαμψούντα (Αμισός) και διασχίζοντας την Κεντρική Μικρά Ασία θα καταλήγει στο Τζεϊχάν, στη Μεσόγειο. Η τουρκική ηγεσία έδινε ανέκαθεν μεγάλη σημασία στην εν λόγω συμφωνία, καθώς με την κατασκευή του αγωγού ευελπιστεί ότι θα αποφορτιστεί ο διάπλους των Στενών από τα δεξαμενόπλοια, αλλά και ότι θα αναπτυχθούν περαιτέρω σχέσεις αλληλεξάρτησης με τη Μόσχα.

Τα δύο μέρη υπέγραψαν ακόμη και μια συμφωνία αναφορικά με τη σύσταση Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, στα πρότυπα εκείνων που έχει επιδιώξει η Άγκυρα με άλλες χώρες, όπως τη Συρία και προσφάτως τη χώρα μας, για την προώθηση της πολιτικής συνεργασίας. Άλλες συμφωνίες αφορούν τη συνεργασία στον αγροτικό τομέα, τον τουρισμό (άρση της θεώρησης για όσους ταξιδεύουν για 30 ημέρες), την ασφάλεια, τη μάχη κατά των ναρκωτικών, την εκπαίδευση (ίδρυση τουρκορωσικού πανεπιστημίου στην Τουρκία), τις εναέριες και θαλάσσιες μεταφορές κ.λπ.

Κατά τη συνάντηση του Μεντβέντεφ με την τουρκική ηγεσία, η τελευταία δεν έχασε την ευκαιρία να θέσει και θέμα Καραμπάχ. Οι Ερντογάν και Γκιουλ όχι μόνο δήλωσαν ότι αναμένουν από τη Ρωσία μια ευνοϊκότερη τοποθέτηση, αλλά ζήτησαν να συμπεριληφθεί η Άγκυρα στη διαδικασία της Ομάδας του Μινσκ που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του ΟΑΣΕ. Προφανώς η ισλαμική κυβέρνηση θεώρησε ότι της προσφέρεται μοναδική ευκαιρία για να ζητήσει τη συνδρομή της Μόσχας στη διαμάχη με το Ερεβάν. Η κίνηση αυτή προσβλέπει προφανώς και στην άσκηση πιέσεων προς την αρμενική ηγεσία για να επισπευσθούν οι επικυρώσεις των Πρωτοκόλλων που υπογράφηκαν πριν από λίγους μήνες στην Ελβετία.

Η ολοκλήρωση αυτών των συμφωνιών ερμηνεύτηκε από μέρος του τουρκικού Τύπου ως αναβάθμιση των ήδη καλών τουρκορωσικών σχέσεων σε σχέσεις «στρατηγικού» επιπέδου. Η εμμονή στη ρητορεία περί συνάψεως «στρατηγικών συμφωνιών» ήταν ανέκαθεν χαρακτηριστικό της τουρκικής πλευράς. Όταν πρόκειται όμως για «συνεταίρους» μεγάλων μεγεθών, όπως είναι στην περίπτωσή μας η Ρωσία, η θύμησή μας πάει στην ευφορία που επικρατούσε στις σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας και την κατάληξή τους.

Οι εξελίξεις στις τουρκορωσικές σχέσεις πιθανότατα θα απασχολήσουν την υπερατλαντική συμπολιτεία, η τοποθέτηση της οποίας αναμένεται με ενδιαφέρον. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι ΗΠΑ έχουν συμφέροντα στην περιοχή και ότι ορισμένες από τις συμφωνίες που υπεγράφησαν θα τις απασχολήσουν σοβαρά. Το ζήτημα είναι πώς θα αντιδράσουν οι περιφερειακές χώρες, τα περιθώρια και οι εναλλακτικές λύσεις των οποίων έχουν στενέψει.


Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 16/5/2010

Για περισσότερα...

Η Συνταγματική Αναθεώρηση και το ενδεχόμενο του Δημοψηφίσματος

(«ΑΚΡ προς ΑΚΡ: Κι’ εσύ τέκνον Βρούτε;», σκίτσο του Ερτζάν Ακγιόλ, «Μιλιέτ», 5/5/2010)

Ψηφίστηκε το νομοσχέδιο για την αναθεώρηση του τουρκικού συντάγματος στην τουρκική Εθνοσυνέλευση. Αποφασιστικής σημασίας θα είναι η στάση του τούρκου Προέδρου για τη διεξαγωγή ή όχι δημοψηφίσματος το προσεχές διάστημα, όπως προβλέπει η διαδικασία.

Την εβδομάδα που πέρασε ψηφίστηκε στην τουρκική Εθνοσυνέλευση το περιβόητο νομοσχέδιο για την αναθεώρηση κρίσιμων άρθρων του Συντάγματος του 1982, άμεσο αποτέλεσμα του στρατιωτικού καθεστώτος που είχε καταλάβει την εξουσία το 1980. Το νομοσχέδιο περιείχε 23 άρθρα και η ψηφοφορία κράτησε αρκετές ημέρες, καθώς η διαδικασία προβλέπει δύο γύρους. Μολονότι το ισλαμικό κόμμα πέτυχε να περάσει κρίσιμης πολιτικής σημασίας τροποποιήσεις – η κοινοβουλευτική δύναμη της κυβέρνησης της επέτρεπε να φτάσει το απαιτούμενο όριο των 330 βουλευτών για να ψηφιστεί το νομοσχέδιο – δεν έλειψαν και οι δυσάρεστες εκπλήξεις.

Το χαρακτηριστικό του νομοσχεδίου αυτού είναι ότι η ισλαμική κυβέρνηση του Ερντογάν πέτυχε να ψηφίσει μία σειρά από άρθρα που αλλάζουν τους συσχετισμούς στο πολιτικό σκηνικό, συμβάλλοντας στην ενίσχυση των ισλαμιστών έναντι του σκληρού πυρήνα της Κεμαλικής παράταξης. Και αυτό γιατί η κυβέρνηση ΑΚΡ πέτυχε να περάσει κρίσιμες τροποποιήσεις, όπως εκείνες που αφορούν τον θεσμό του Συνηγόρου του Πολίτη, το δικαίωμα παραπομπής στη δικαιοσύνη των αποφάσεων του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου (YAS), τη δομή και τη θητεία των μελών του Συνταγματικού Δικαστηρίου, την ατομική προσφυγή στο Συνταγματικό Δικαστήριο, την άρση της ασυλίας των αρχηγών των ενόπλων δυνάμεων, η οποία δεν τους επέτρεπε να λογοδοτήσουν ενώπιον δικαστηρίου για εγκλήματα που διέπραξαν κατά τη διάρκεια της θητείας τους, και τη σύνθεση του Ανωτάτου Συμβουλίου Δικηγόρων και Εισαγγελέων (ΗΥSΚ).

Η μεγάλη έκπληξη σημειώθηκε κατά την ψήφιση του άρθρου 8 του πακέτου αναθεώρησης, το οποίο προέβλεπε τροποποιήσεις στη διαδικασία απαγόρευσης της λειτουργίας ενός πολιτικού κόμματος. Ενώ κατά τον πρώτο γύρω το άρθρο αυτό έλαβε την έγκριση του σώματος με 337 ψήφους υπέρ, 72 κατά και 5 λευκά, στον δεύτερο γύρω συγκέντρωσε μόλις 327 ψήφους (76 κατά, 2 λευκά, 5 άκυρα) και απορρίφτηκε καθώς δεν εξασφάλισε το απαιτούμενο όριο των 330 ψήφων. Η υπερψήφιση του εν λόγω άρθρου ενείχε μεγάλη πολιτική σημασία, καθώς δυσχέραινε σημαντικά την απαγόρευση πολιτικών κομμάτων μετατοπίζοντας το κέντρο απόφασης από το Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο κυριαρχείται από τους Κεμαλιστές, στην Εθνοσυνέλευση. Το αξιοπερίεργο είναι ότι το ισλαμικό κόμμα διέθετε την απαραίτητη πλειοψηφία για να ψηφιστεί το άρθρο 8. Επιπλέον, φαίνεται ότι κατά τον πρώτο γύρω εξασφάλισε και την υποστήριξη μέρος των βουλευτών του Κόμματος της Ειρήνης και της Δημοκρατίας (ΒDP), το διάδοχο σχήμα του κουρδικού Κόμματος της Δημοκρατικής Κοινωνίας (DΤΡ), που απαγορεύθηκε πριν από λίγο χρονικό διάστημα και ως εκ τούτου είχε κάθε λόγο να το υπερψηφίσει. Ωστόσο, κατά τον δεύτερο γύρω το άρθρο δεν ψηφίστηκε όχι μόνο από τους κούρδους βουλευτές, αλλά ούτε καν από όλους τους βουλευτές του κυβερνώντος ισλαμικού κόμματος. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διέρρευσαν, οι μεν Κούρδοι απέσυραν την υποστήριξή τους για πολιτικούς λόγους, οι δε βουλευτές του ΑΚΡ εις ένδειξιν δυσαρέσκειας προς την ηγεσία τους. Οι τελευταίοι παρόλο που γνώριζαν ότι η τροποποίηση θα απαλλάξει το κόμμα τους από το άγχος της αντιμετώπισης μιας νέας απειλής απαγόρευσης, προτίμησαν να το καταψηφίσουν, καθώς μία τέτοια τροποποίηση θα ευνοούσε και τα κουρδικά κόμματα! Υπολογίζεται ότι έως δέκα βουλευτές της εθνικιστικής πτέρυγας του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ απέσυραν την υποστήριξή τους στη δεύτερη ψηφοφορία εκθέτοντας ανεπανόρθωτα τον ηγέτη τους.

Το ισλαμικό κόμμα ΑΚΡ δεν διαθέτει την απαραίτητη πλειοψηφία των δύο τρίτων της εθνοσυνέλευσης (367/550) και ούτε κατόρθωσε να εξασφαλίσει τη στήριξη της αντιπολίτευσης για να ισχύσουν αυτομάτως οι τροποποιήσεις. Συνεπώς, το νομοσχέδιο αναμένεται να φτάσει στον ισλαμιστή Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Αμπντουλάχ Γκιούλ, ο οποίος έχει την επιλογή είτε να το επιστρέψει στην εθνοσυνέλευση, πράγμα δύσκολο, είτε να το θέσει στην κρίση του λαού. Με την πρόσφατη τροποποίηση του Νόμου περί Δημοψηφίσματος που ψηφίστηκε στις αρχές Μαρτίου, το νομοσχέδιο αναμένεται να τεθεί σε δημοψήφισμα μετά το πέρας δύο μηνών. Από τη μεριά της η αξιωματική αντιπολίτευση, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, φαίνεται να έχει κινητοποιηθεί για τη συλλογή του απαραίτητου αριθμού υπογραφών (110) των μελών της Εθνοσυνέλευσης για να προσφύγει στο Συνταγματικό Δικαστήριο, στοχεύοντας έτσι την ακύρωση του αποτελέσματος.

Η στάση του Προέδρου της Δημοκρατίας θα είναι καθοριστική για το αν τελικά ο τουρκικός λαός θα αποφασίσει να εγκρίνει τις συνταγματικές τροποποιήσεις που προωθεί το ισλαμικό κόμμα ΑΚΡ. Σε κάθε περίπτωση η ισλαμική παράταξη φαίνεται να έχει ένα προβάδισμα έναντι των Κεμαλιστών, γεγονός που αναμένεται να πυροδοτήσει νέα ένταση μεταξύ των δύο παρατάξεων.

K. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 9/5/2010

Για περισσότερα...

Ισραηλινές ανησυχίες για τον ισλαμικό προσανατολισμό της Τουρκίας

(σκίτσο του Χασάν Μπλέιμπελ, al-Mustaqbal, Λίβανος, 16/2/2009)

Νέα επιδείνωση καταγράφεται στις σχέσεις Τουρκίας και Ισραήλ, μετά τις υπόνοιες ότι η Άγκυρα ενδέχεται να προμηθεύσει τη Συρία με στρατιωτική τεχνογνωσία. Η αντίδραση του Ισραήλ επιβεβαιώνει τη ριζική αλλαγή των ισορροπιών στην Ανατολική Μεσόγειο και τη συνεχιζόμενη ψύχρανση στις σχέσεις Άγκυρας και Τελ Αβίβ.

Σοβαρές ανησυχίες στην ισραηλινή ηγεσία φαίνεται ότι έχουν προκαλέσει οι στενές σχέσεις που αναπτύσσει η Άγκυρα το τελευταίο διάστημα τόσο με τη Δαμασκό όσο και με την Τεχεράνη. Την εβδομάδα που πέρασε, δημοσιεύματα στον ισραηλινό Τύπο αποκάλυψαν ότι υπάρχουν σοβαροί φόβοι για το ότι η αλλαγή ιδεολογικού προσανατολισμού που έχει επέλθει στην Άγκυρα θα μπορούσε να διευκολύνει την παροχή απόρρητης στρατιωτικής τεχνογνωσίας από την Τουρκία προς τον αντιισραηλινό άξονα.

Οι λόγοι που οδήγησαν την ισραηλινή ηγεσία να εξετάζει τόσο απαισιόδοξα σενάρια είναι οι σοβαρές ενδείξεις που υπάρχουν για το ολίσθημα της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ προς το αντιισραηλινό στρατόπεδο στη Μέση Ανατολή. Αφορμή υπήρξε η επανάληψη και φέτος των τουρκοσυριακών στρατιωτικών ασκήσεων στην τουρκική επικράτεια. Η τριήμερη τουρκοσυριακή στρατιωτική άσκηση έλαβε χώρα στην περιοχή Κιλίς της τουρκοσυριακής μεθορίου. Σύμφωνα με επίσημες ανακοινώσεις, η άσκηση είχε στόχο να σφυρηλατήσει τη φιλία, τη συνεργασία και την ασφάλεια μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων των δύο χωρών, καθώς και τη βελτίωση των περιθωρίων συνεργασίας μεταξύ τους! Ας σημειωθεί ακόμη ότι δεν επετράπη στους εκπροσώπους του Τύπου να παρακολουθήσουν την άσκηση και ότι ελήφθησαν δρακόντεια μέτρα ασφαλείας γύρω από τον χώρο διεξαγωγής των γυμνασίων.

Με το θέμα ασχολήθηκε και ο ισραηλινός υπουργός Άμυνας Εχούντ Μπαράκ, ο οποίος βρισκόταν για εργασίες στην αμερικανική πρωτεύουσα. Στην Ουάσινγκτον ο Μπαράκ εξέφρασε τις ανησυχίες της κυβέρνησής του για τη φιλοϊρανική και φιλοσυριακή στάση της Άγκυρας, θέτοντας το ζήτημα απευθείας στους αμερικανούς αξιωματούχους. Εξάλλου, κυκλοφόρησαν δημοσιεύματα στον ισραηλινό Τύπο περί άρνησης του Ισραήλ να προμηθεύσει την Τουρκία με αμυντικά συστήματα νέας γενιάς, όπως οι πύραυλοι Barak-8, που συνδέονται άμεσα με τους εκφρασμένους φόβους περί διοχέτευσης τεχνογνωσίας από την Άγκυρα προς τη Δαμασκό και την Τεχεράνη, καθώς και τον εν γένει προσανατολισμό της Τουρκίας προς ισλαμικές επιλογές. Στο συγκεκριμένο θέμα φαίνεται να έχει εκφράσει τις ανησυχίες της και η Ινδία, συμπαραγωγός χώρα, καθώς είναι ενοχλημένη από τις στενές σχέσεις που έχει αναπτύξει η Άγκυρα με το Ισλαμαμπάντ, πρωτεύουσα με την οποία το Νέο Δελχί ως γνωστόν έχει τεταμένες σχέσεις.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι το ισραηλινό Κοινοβούλιο θα κληθεί να συζητήσει προσεχώς την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων από τους Τούρκους, γεγονός που έχει εξοργίσει ήδη το κυβερνών ισλαμικό κόμμα της Τουρκίας. Η απόφαση για τη συζήτηση του θέματος προέρχεται βέβαια από την αντιπολίτευση, είναι όμως φανερό ότι η στάση των Ισραηλινών επί του εν λόγω θέματος σταδιακά μεταβάλλεται υπέρ των θέσεων των Αρμενίων.

Η υπό διαμόρφωση νέα ισορροπία στη Μέση Ανατολή φαίνεται να μην ευνοεί το Ισραήλ. Η απώλεια της Άγκυρας ως «συμμάχου» αλλάζει άρδην τα δεδομένα στις γεωστρατηγικές ισορροπίες κάνοντας τη θέση του Τελ Αβίβ, θεωρητικά τουλάχιστον, πιο επισφαλή στη μεσανατολική σκακιέρα. Η πολιτική αλλαγή στην ηγεσία της Τουρκίας και ο ιδεολογικός προσανατολισμός της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής προς το Ισλάμ θέτουν υπό σοβαρή αμφισβήτηση τους λόγους που είχαν οδηγήσει στη σύναψη της τουρκοϊσραηλινής συμμαχίας πριν από μία περίπου δεκαπενταετία. Κι αυτό γιατί είναι ηλίου φαεινότερο ότι ο εν λόγω άξονας ωφέλησε κυρίως αν όχι και αποκλειστικά την Τουρκία, η οποία ακόμη και κατά τις μεσολαβητικές προσπάθειες μεταξύ Ισραήλ και Συρίας φαίνεται εκ του αποτελέσματος ότι έκλινε υπέρ της δεύτερης. Αξίζει, λοιπόν, να μελετηθεί εις βάθος η περίπτωση της τουρκοϊσραηλινής συμμαχίας και οι λόγοι κατάρρευσής της για τη διεξαγωγή ωφέλιμων συμπερασμάτων πριν από την επίσκεψη του ισλαμιστή πρωθυπουργού της Τουρκίας στη χώρα μας….

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 2/5/2010

Για περισσότερα...