Η ακύρωση των στρατιωτικών ασκήσεων στην Τουρκία και η προεκλογική αντιπαράθεση

Έντονο προβληματισμό προκάλεσε στην τουρκική κοινή γνώμη η ακύρωση των στρατιωτικών ασκήσεων από το τουρκικό γενικό επιτελείο λίγο πριν την ολοκλήρωσή τους. Η απόφαση είναι ενδεικτική της έντασης που επικρατεί στην εσωτερική πολιτική σκηνή της Τουρκίας προεκλογικά.

Ασυνήθιστη τροπή πήρε φέτος η διεξαγωγή των στρατιωτικών ασκήσεων της Τουρκίας στο Αιγαίο. Υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι οι ασκήσεις ακυρώθηκαν λόγω εξελίξεων στην υπόθεση «Βαριά» που εξετάζει η τουρκική Δικαιοσύνη.

Την εβδομάδα που πέρασε ακυρώθηκε κατά ένα απρόσμενο τρόπο το τελικό στάδιο των ασκήσεων «Ντενίζκουρντου 2011» (Θαλασσόλυκος) και «Έφες 2011» (Έφεσος) που διεξήγαν οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις στο Αιγαίο. Οι εν λόγω ασκήσεις είχαν ξεκινήσει στις αρχές και στα μέσα Μαΐου αντίστοιχα και υπολείπετο η τελική φάση για την ολοκλήρωσή τους. Η εν λόγω φάση, αφενός, θα γινόταν με χρήση αληθινών πυρών, και, αφετέρου, θα γινόταν παρουσία της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας της χώρας.

Καμία επίσημη ανακοίνωση δεν έγινε από το τουρκικό Γενικό Επιτελείο ή από την κυβέρνηση σχετικά με τα αίτια που οδήγησαν στην ακύρωση των ασκήσεων. Το πέπλο μυστηρίου που καλύπτει την υπόθεση, προς το παρόν, πολιτικοί αναλυτές της γείτονας το αποδίδουν στη δυσαρέσκεια της στρατιωτικής ηγεσίας. Ο τουρκικός Τύπος συνέδεσε το γεγονός με την εντολή προανάκρισης επτά υψηλόβαθμων αξιωματικών, που εξέδωσε η εισαγγελία Κωνσταντινουπόλεως λίγες ώρες πριν από τη διεξαγωγή της τελικής φάσης των ασκήσεων. Οι εν λόγω εντολές εκδόθηκαν στο πλαίσιο της υπόθεσης «Βαριά», σύμφωνα με την οποία οι Ένοπλες Δυνάμεις σχεδίαζαν να πραγματοποιήσουν επιθέσεις εις βάρος ισλαμικών στόχων, να προκαλέσουν κρίση με την Ελλάδα κ.λπ., για να πετύχουν την απομάκρυνση των ισλαμιστών από την εξουσία.

Ας σημειωθεί ακόμη ότι ανάμεσα στα ονόματα για τα οποία εκδόθηκε εντολή ήταν και ο διοικητής της Σχολής Πολέμου, ο στρατηγός Μπιλγκίν Μπαλανλί, ο οποίος αναμένεται να ανέλθει στην ιεραρχία προσεχώς. Ο Μπαλανλί επρόκειτο να συνοδεύσει τον Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου, στρατηγό Ισίκ Κοσάνερ στη Μαρμαρίδα, στη Νοτιοδυτική ακτή της Μικράς Ασίας, όπου θα διεξαγόταν η τελική φάση της άσκησης. Κατόπιν σύσκεψης των στρατιωτικών αποφασίστηκε η ακύρωση της άσκησης και η επιστροφή του αρχηγού στην πρωτεύουσα. Στην Άγκυρα φαίνεται ότι ο Κοσάνερ επισκέφτηκε το Προεδρικό Μέγαρο, προφανώς για να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του στον Πρόεδρο Αμπντουλάχ Γκιούλ. Το ίδιο εκτιμάται ότι έπραξε και στη συνάντησή του με τον ισλαμιστή πρωθυπουργό την επομένη. («Βατάν», 26/5/2011)

Από την πλευρά της η πολιτική ηγεσία απέφυγε να προβεί σε δηλώσεις σχετικά με το θέμα. Ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αρκέστηκε στο να δηλώσει ότι «δε θα πρέπει να δίνεται προσοχή σε κάθε φήμη που κυκλοφορεί» και ότι «ισχύει ότι ανακοινώθηκε από τις ένοπλες δυνάμεις». Σε σχόλιο δε δημοσιογράφων περί της μη έκδοσης σχετικής ανακοίνωσης από το στρατό, ο πρωθυπουργός ανταποκρίθηκε λέγοντας ότι «δε δίνονται εξηγήσεις για κάθε απόφαση».

Εξάλλου, σε ορισμένα φύλλα του τουρκικού Τύπου παρουσιάστηκαν προβοκατόρικες ειδήσεις με εμφανή πρόθεση την εξαγωγή και εκτόνωση της κρίσεως μεταξύ στρατιωτικών και ισλαμιστών. Η ημερήσια «Μιλιέτ», επί παραδείγματι, στις 27 Μαΐου ανάρτησε στην ηλεκτρονική της έκδοση είδηση -για σύντομο χρονικό διάστημα - σύμφωνα με την οποία ελληνικά αεροσκάφη «κλείδωσαν τα ραντάρ των τουρκικών F-16 για περίπου είκοσι λεπτά».

Η σοβούσα κρίση μεταξύ των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων και της ισλαμικής παράταξης κρίνουμε ότι δεν είναι τυχαία, καθώς λαμβάνει χώρα στο τέλος της προεκλογικής περιόδου. Δεδομένης της ισχυρής αυτοδυναμίας που έχει ανάγκη ο Ερντογάν για να πετύχει την τροποποίηση του Συντάγματος του 1982 κατά την επόμενη θητεία του, όλα δείχνουν πως θα επιδιώξει να ανεβάσει τους τόνους στις σχέσεις του με τον θεματοφύλακα του κεμαλισμού, πετυχαίνοντας συσπείρωση των οπαδών και ψηφοφόρων του.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 29/5/2011

Για περισσότερα...

Έρευνα της PEW για την εικόνα των ΗΠΑ στον Ισλαμικό Κόσμο και η Τουρκία

Πτώση σημειώνει η δημοτικότητα του αμερικανού προέδρου στον Ισλαμικό κόσμο σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που διεξήγαγε το αμερικανικό κέντρο ερευνών PEW. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα χαμηλά ποσοστά ανταπόκρισης των τούρκων πολιτών, όπως διαμορφώθηκαν λίγες μέρες πριν την τοποθέτηση του Ομπάμα για τη νέα πραγματικότητα στη Μέση Ανατολή.

Τα αποτελέσματα της πρόσφατης δημοσκόπησης για την απήχηση του Μπάρακ Ομπάμα στον Ισλαμικό κόσμο ανακοίνωσε πριν από λίγες μέρες το αμερικανικό κέντρο έρευνας PEW. Από την έρευνα που διεξήχθη στο πλαίσιο του Προγράμματος για τις Παγκόσμιες Τάσεις, προκύπτει ότι η «Αραβική Άνοιξη» δεν μπόρεσε να συγκρατήσει την πτώση της δημοτικότητας των ΗΠΑ στον Ισλαμικό κόσμο.

Η έρευνα της PEW διεξήχθη την περίοδο 21 Μαρτίου-26 Απριλίου 2011 σε επτά χώρες του Ισλαμικού Κόσμου: την Αίγυπτο, την Ινδονησία, την Ιορδανία, το Λίβανο, το Πακιστάν, την Παλαιστίνη και την Τουρκία. Σε αυτήν συμμετείχαν περίπου χίλια άτομα από κάθε χώρα και κληθήκαν να απαντήσουν σε θέματα που αφορούν την εικόνα των ΗΠΑ και τη δημοτικότητα του Ομπάμα, τις πρόσφατες καθεστωτικές αλλαγές στη Μέση Ανατολή και την μετάβαση στη δημοκρατία, τη στάση απέναντι σ’ ένα δημοκρατικό καθεστώς και το ρόλο του Ισλάμ και, τέλος, την αντίληψη περί των φονταμενταλιστών και τις επιθέσεις αυτοκτονίας.

Από την έρευνα προκύπτει ότι η εικόνα των ΗΠΑ παραμένει αρνητική στον Ισλαμικό κόσμο. Η μόνη εξαίρεση είναι εκείνη της Αιγύπτου, όπου σημειώθηκε ελαφριά άνοδο σε σχέση με πέρσι: από 17% το 2010 στο 20% το 2011. Έξι στις επτά χώρες βλέπουν ακόμη τις ΗΠΑ ως κίνδυνο για την ασφάλειά τους με την Παλαιστίνη, την Ινδονησία και το Πακιστάν να κατέχουν τα υψηλότερα ποσοστά. Τα χαμηλότερα ποσοστά κατέχει η Ιορδανία με 46%. Η εικόνα που έχουν για τις ΗΠΑ είναι επίσης αρνητική για τον πόλεμο κατά των φονταμενταλιστών που διεξάγεται στο Αφγανιστάν, με την Ιορδανία να παρέχει αυτή τη φορά τη μικρότερη υποστήριξη στις ΗΠΑ με 9%, ενώ η Ινδονησία τηρεί μια θετική στάση με 55%. Οι εν λόγω χώρες φαίνεται να είναι απογοητευμένες και από τον πρόεδρο Μπάρακ Ομπάμα, η δημοτικότητα του οποίου βαίνει φθίνουσα. Η Ινδονησία είναι η μόνη ισλαμική χώρα που εκφράζει την εμπιστοσύνη της προς τον Ομπάμα, με ποσοστό 62% και ακολουθεί ο Λίβανος με 43%.

Όσον αφορά στην Τουρκική κοινή γνώμη το ποσοστό εκείνων που εκφράζει θετική άποψη για τις ΗΠΑ σημειώνει σημαντική πτώση σε σχέση με το 2010. Από το 17% πέρσι, το ποσοστό αυτό υποχώρησε στο 10% το 2011. Οι Τούρκοι αντιλαμβάνονται ακόμη τις ΗΠΑ ως απειλή για την ασφάλειά τους σε ποσοστό 59%, τρείς μονάδες περισσότερο σε σχέση με πέρσι και πέντε σε σχέση με το 2009. Παρέχουν επίσης πολύ μικρή υποστήριξη στις ΗΠΑ για τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν (14%), ενώ μόνο 6% των Τούρκων επιθυμεί να παραμείνουν στην εν λόγω χώρα οι συμμαχικές δυνάμεις. Η εμπιστοσύνη των Τούρκων προς τον αμερικανό Πρόεδρο κυμαίνεται σε εξίσου χαμηλά επίπεδα. Το ποσοστό τους δεν ξεπερνά το 12%. Επικροτούν δε τους χειρισμούς του Ομπάμα για καθεστωτική αλλαγή στη Μέση Ανατολή μόνο κατά 8%! Το ποσοστό αυτό μειώνεται ακόμη περισσότερο στο θέμα της Αραβο-ισραηλινής διένεξης, του Αφγανιστάν και του Ιράν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η έρευνα ολοκληρώθηκε λίγες μέρες πριν την αμερικανική επιχείρηση στο Αμπονταμπάντ. Ανακοινώθηκε δε λίγα μόνο εικοσιτετράωρα πριν τις δηλώσεις του Μπάρακ Ομπάμα για τις αλλαγές που συντελούνται στη Μέση Ανατολή.

Ανεξάρτητα από την επιρροή που τα παραπάνω γεγονότα θα μπορούσαν να ασκήσουν στον τρόπο με τον οποίο βλέπει ο ισλαμικός κόσμος τις ΗΠΑ, γεγονός είναι ότι οι πολιτικές που ακολουθεί δεν είναι εξαιρετικά δημοφιλείς. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση της Τουρκίας, που είτε λόγο χειρισμών της ισλαμικής ηγεσίας της είτε αρνητικών συγκυριών, απορρίπτει τις επιλογές της Ουάσιγκτον και του προέδρου Ομπάμα. Δεν αποκλείεται τα αντιαμερικανικά αισθήματα του τουρκικού λαού να συνεχίσουν να καλλιεργούνται και στο μέλλον, καθώς έτσι εξασφαλίζεται μεγαλύτερη συσπείρωση των ψηφοφόρων. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τη συγκεκριμένη προεκλογική εκστρατεία, όπου το ισλαμικό κόμμα ευελπιστεί να εξασφαλίσει ισχυρή αυτοδυναμία, ικανή για τη σύνταξη νέου συντάγματος.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 22/5/2011


Για περισσότερα...

Πιέσεις Αμερικανών προς Ερντογάν για τη νέα φλοτίλα

(Εικόνα του Reuters, 29/5/2011)

Απρόσμενες πιέσεις δέχτηκε ο ισλαμιστής πρωθυπουργός της Τουρκίας από μέλη του Κογκρέσου για τη νέα «ανθρωπιστική» φλοτίλα με προορισμό τη Γάζα. Η στάση της τουρκικής ηγεσίας προμηνύει νέα ένταση με το Τελ Αβίβ και μεγαλύτερη αποσταθεροποίηση της περιοχής

Η ένταση που δημιουργήθηκε πέρσι κατά την προσπάθεια παραβίασης του αποκλεισμού της Λωρίδας της Γάζας από την «ανθρωπιστική» φλοτίλα και την αιματηρή επέμβαση του Ισραήλ που ακολούθησε, δεν αποκλείεται να επαναληφθεί και φέτος. Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις που είχαν διοργανώσει τη νηοπομπή έναν χρόνο πριν, τέτοια εποχή, απ' ό,τι φαίνεται, ετοιμάζονται να επαναλάβουν το εγχείρημά τους στις αρχές Ιουνίου.

Την εβδομάδα που κύλησε, μέλη της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων απηύθυναν επιστολή στον ισλαμιστή πρωθυπουργό της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με την οποία του ζητούσαν να συμβάλει στις προσπάθειες αποτροπής μιας κρίσης που θα μπορούσε να προξενήσει η νέα ανθρωπιστική βοήθεια. Έχοντας ενημερωθεί για τις ενέργειες του «Κινήματος για την Απελευθέρωση της Γάζας» και της τουρκικής μη κυβερνητικής οργάνωσης ΙΗΗ, τα 36 μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου εξέφρασαν την ανησυχία τους για το ενδεχόμενο μιας νέας κρίσης με το Ισραήλ. Υπενθυμίζεται ότι η ΙΗΗ έχει ισλαμικό προσανατολισμό και διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στα αιματηρά επεισόδια που σημειώθηκαν στα διεθνή ύδατα λίγο έξω από τη Γάζα τον περασμένο Μάιο.

Οι βουλευτές συγκεκριμένα ζήτησαν από τον Ερντογάν να συμβάλει στην αποθάρρυνση τυχών προβοκατόρικων ενεργειών της φλοτίλας και να συνεργαστεί στενά με την ισραηλινή κυβέρνηση, η οποία, ισχυρίζονται, έχει επιτρέψει τη «νόμιμη» ανθρωπιστική βοήθεια στους αποκλεισμένους Παλαιστινίους, αλλά όχι τον εφοδιασμό τους με όπλα. Προειδοποίησαν δε τον ισλαμιστή πρωθυπουργό ότι σε περίπτωση που δεν αποτρέψει τον απόπλου της ανθρωπιστικής φλοτίλας, το Ισραήλ διατηρεί το δικαίωμα να παρέμβει στη νηοπομπή και να κάνει τον απαραίτητο έλεγχο για όπλα, με τη δικαιολογία ότι το Τελ Αβίβ οφείλει να προστατεύσει τους πολίτες του («Χααρέτζ», 12/5/2011). Τέλος, απευθυνόμενοι στον Ερντογάν, τόνισαν ότι με τη συμμετοχή της Άγκυρας σε μια προσπάθεια εύρεσης «εναλλακτικών» τρόπων ανθρωπιστικής βοήθειας θα μπορούσαν να σωθούν αρκετές ανθρώπινες ζωές, υποδεικνύοντας έτσι και τη σκληρή στάση που είναι διατεθειμένοι να τηρήσουν οι Ισραηλινοί.

Σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο, ο εκπρόσωπος Τύπου του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών επιβεβαίωσε ότι έχουν λάβει την εν λόγω επιστολή, περιοριζόμενος να αναφέρει ότι η συγκεκριμένη κίνηση είναι μια πρωτοβουλία διεθνών μη κυβερνητικών οργανισμών, στην οποία συμμετέχει και μία τουρκική οργάνωση. Ωστόσο, αξιωματούχος της τουρκικής διπλωματίας φέρεται να δήλωσε ότι η τουρκική κυβέρνηση δεν είναι αναγκασμένη να απαντήσει στην επιστολή, καθώς δεν είναι το άμεσα εμπλεκόμενο μέρος («Ραντικάλ», 13/5/2011). Η απάντηση, όμως, ήρθε από τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Ερωτηθείς σχετικά με τη φλοτίλα ο Ερντογάν στην εκπομπή του Charlie Rose στον αμερικανικό τηλεοπτικό σταθμό PBS, απάντησε ότι οι απαιτήσεις της Άγκυρας είναι πάγιες, υποδηλώνοντας ότι θα τηρήσει αδιάλλακτη στάση έναντι του Ισραήλ. Οι εν λόγω απαιτήσεις είναι οι εξής: α) το Ισραήλ να ζητήσει συγγνώμη, β) άμεση αποζημίωση, και γ) άρση του αποκλεισμού της Γάζας. Τέλος, σημείωσε ότι η Χαμάς δεν θα πρέπει να θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση, καθώς συμμετείχε στις εκλογικές διαδικασίες στην Παλαιστίνη. Εξάλλου στον ίδιο δημοσιογράφο έδωσε συνέντευξη και ο υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος, αφού επανέλαβε τα αιτήματα της Άγκυρας, σημείωσε ότι, όταν το Ισραήλ ζητήσει συγγνώμη, τότε θα συνεχίσει η Τουρκία να το βλέπει ως φίλη χώρα.

Η στάση της τουρκικής ηγεσίας απέναντι στο αίτημα των αμερικανών βουλευτών για συνεργασία της Άγκυρας στη «συγκράτηση» των ριζοσπαστικών κινημάτων που σχεδιάζουν να κινηθούν έναντι του Ισραήλ υπό τον μανδύα της ανθρωπιστικής νηοπομπής υποδηλώνει τη διάθεση της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ να αυξήσει τους τόνους της αντιπαράθεσης με το Τελ-Αβίβ. Το ενδεχόμενο αυτό εγκυμονεί ακόμη μεγαλύτερους κινδύνους για την Ανατολική Μεσόγειο, η οποία έχει ήδη επιβαρυνθεί από τις εξεγέρσεις των αραβικών λαών. Η ισλαμική ηγεσία επιχειρεί, δηλαδή, να αποσταθεροποιήσει ακόμη περισσότερο την περιοχή, γεγονός που δεν αποκλείεται να συνδέεται και με τη μοίρα του καθεστώτος Αλ Άσαντ της Συρίας, το οποίο πνέει τα λοίσθια. Μια ένταση με το Ισραήλ θα μπορούσε εύκολα να αποπροσανατολίσει τη διεθνή κοινή γνώμη από τα κοσμογονικά γεγονότα που λαμβάνουν χώρα αυτήν την περίοδο στη Συρία και βεβαίως να αποφέρει στον Έρντογαν την πολυπόθητη δημοτικότητα και ψήφους ενόψει των εκλογών του Ιουνίου. Μέλλει να δούμε αν η Άγκυρα θα βγει ενισχυμένη από την αναστάτωση που πάει να προκαλέσει.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 15/5/2011

Για περισσότερα...

Το Σχέδιο «Διώρυγα Κωνσταντινουπόλεως» και η Συνθήκη του Μοντρέ

Έντονο προβληματισμό προκάλεσε στη διεθνή κοινή γνώμη η αναγγελία σχεδίου διάνοιξης διώρυγας στην Κωνσταντινούπολη από τον πρωθυπουργό της Τουρκίας. Η υλοποίηση του εν λόγω σχεδίου, το οποίο θα παρακάμπτει τα στενά του Βοσπόρου. έχει περίπλοκες προεκτάσεις για το διεθνές καθεστώς των Στενών και αφορά άμεσα τις χώρες της περιοχής.

Πριν από λίγες μέρες ο ισλαμιστής πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Έρντογαν ανήγγειλε τις προθέσεις του για την κατασκευή διώρυγας στον ευρωπαϊκό τομέα του Νομού Κωνσταντινουπόλεως. Η εν λόγω διώρυγα θα ενώνει τον Εύξεινο Πόντο με την Προποντίδα, προσφέροντας μια εναλλακτική οδό για τα δεξαμενόπλοια και τα φορτηγά πλοία που διέρχονται από το Βόσπορο.

Το σχέδιο διάνοιξης της διώρυγας, το οποία δεν υπολείπετε τίποτα των σύγχρονων υπερκατασκευών που υλοποιούνται στις πλούσιες χώρες του Περσικού Κόλπου, θα έχει μήκος δεκάδων χιλιομέτρων. Η κατασκευή της θα διαρκέσει περίπου μία δεκαετία και θα δαπανηθούν τουλάχιστον 10 δις. δολάρια. Η ακριβής τοποθεσία κατασκευής της διώρυγας δεν έχει οριστεί ακόμη, καθώς οι σχετικές μελέτες για την κατασκευή της αναμένεται να ολοκληρωθούν σε δύο χρόνια.

Η αναγγελία των προθέσεων της ισλαμικής κυβέρνησης της Τουρκίας να κατασκευάσει την εν λόγω διώρυγα έχει περιβαλλοντικές, οικονομικές, πολιτικές και κυρίως νομικές προεκτάσεις. Η κατασκευή της διώρυγας θα έχει βαριές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, καθώς η ανθρώπινη παρέμβαση θα ανατρέψει ισορροπίες αιώνων. Αρκεί να αναφέρει κανείς ότι με το χώμα που θα προκύψει από τη διάνοιξη, η ισλαμική κυβέρνηση σχεδιάζει να κατασκευάσει ακόμη και τεχνητά νησιά στην Προποντίδα, το οικοσύστημα της οποίας είναι ήδη επιβαρυμένο, κυρίως λόγω των έργων «ανάπλασης» στην περιοχή. Πολλοί είναι άλλωστε εκείνοι που θα προτιμούσαν να πραγματοποιηθεί η διάνοιξή της, σε περίπτωση που αυτό κριθεί απολύτως απαραίτητο, στον Κόλπο της Νικομήδειας, στην ασιατική ακτή, χωρίς αυτό να σημαίνει πως το εν λόγω σενάριο είναι λιγότερο επιζήμιο για το περιβάλλον.

Το σχέδιο του Έρντογαν έχει επίσης οικονομικές προεκτάσεις. Η διάνοιξη της διώρυγας αυτή καθεαυτή συνεπάγεται μια τεράστια οικονομική δραστηριότητα, η οποία θα απασχολήσει σημαντικό εργατικό δυναμικό για μία δεκαετία. Η ισλαμική κυβέρνηση, δηλαδή, σχεδιάζει μία τεράστια επένδυση στην Ανατολική Θράκη για την οποία πρέπει να εξασφαλίσει πόρους. Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι εξέφρασαν την πεποίθησή τους ότι με τον τρόπο αυτό θα εισρεύσει ξένο κεφάλαιο στη χώρα, το οποίο, βάσει της οικονομικής κρίσης που ταλανίζει τη Δύση, εκτιμούμαι ότι θα προέλθει μάλλον από την Ανατολή. Εξάλλου, όπως σε κάθε επένδυση, και στην περίπτωση της κατασκευής της εν λόγω διώρυγας στόχος είναι επίσης το κέρδος. Η χρήση όμως της εν λόγω διώρυγας, όταν κατασκευαστεί, δεν μπορεί παρά να είναι προαιρετική. Ανακύπτουν συνεπώς τεράστια πολιτικά και νομικά ζητήματα τα οποία αφορούν άμεσα τη χώρα μας.

Η διέλευση από μια τέτοια διώρυγα, η οποία εφόσον κατασκευάζεται με ίδιους πόρους, θα υπόκειται στην εθνική νομοθεσία. Θα ελέγχετε δηλαδή από την Τουρκία. Η διώρυγα όμως στοχεύει να αποτελέσει εναλλακτική οδό στα Στενά του Βοσπόρου, τα οποία σύμφωνα με τις τουρκικές κυβερνήσεις απειλούνται καθημερινώς από τη διέλευση δεξαμενόπλοιων που μεταφέρουν υδρογονάνθρακες. Με αφορμή την εν λόγω απειλή, οι τουρκικές αρχές πριν από μια δεκαετία προχώρησαν παρανόμως στην επιβολή ενός κανονισμού διέλευσης από τα Στενά. Ωστόσο, το ισχύον καθεστώς των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων, όπως αυτό καθορίζεται από τη Συνθήκη του Μοντρέ το 1936, διασφαλίζει την αβλαβή διέλευση από τα Στενά. Συνεπώς, ούτε η χρήση των Στενών μπορεί να περιοριστεί, ούτε η χρήση της διώρυγας μπορεί να επιβληθεί.

Το σχέδιο για την κατασκευή της διώρυγας όμως δεν είναι άμοιρο γεωστρατηγικών υπολογισμών. Η ισλαμική κυβέρνηση θα επιχειρήσει να αποσπάσει μια πολιτική απόφαση από τις υπερδυνάμεις, κυρίως τη Ρωσία, για τη χρήση της διώρυγας, η οποία είναι προαιρετική. Μία συμφωνία για τη χρήση της διώρυγας, όμως, φαίνεται ότι δε λειτουργεί παρά ως όχημα για την αλλαγή του καθεστώτος των Στενών. Κατασκευάζοντας τη διώρυγα και αποσπώντας τη δέσμευση για τη χρήση τής, η Άγκυρα, προφανώς, στοχεύει στην «αυτόβουλη» παραίτηση της διεθνούς κοινότητας από τη χρήση των Στενών στο διάστημα που θα ακολουθήσει.

Επειδή η τουρκική τακτική της επιβολής τετελεσμένων δεν μας είναι άγνωστη, και με αφορμή τις ανησυχητικές δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων περί της ακαταλληλότητας της περιόδου που διανύουμε για τη χάραξη της ΑΟΖ μας, εμείς θα επισημάνουμε κάποια ζητήματα. Καταρχάς, να σημειώσουμε ότι η χώρα μας έχει ιστορικούς, πολιτικούς, οικονομικούς και άλλους λόγους να προασπίζεται τα συμφέροντά της τόσο στην Προποντίδα όσο και στον Εύξεινο Πόντο. Εξάλλου, οι μεταβολές που προσπαθεί να επιβάλλει η Άγκυρα με τη δικαιολογία της κυκλοφοριακής αποσυμφόρησης του Βοσπόρου, θα μεταφέρουν το πρόβλημα στα Δαρδανέλια με κίνδυνο ατυχημάτων στο Αιγαίο, τα οποία θα αποβούν μοιραία τόσο για την ελληνική γη όσο και για την πολλά υποσχόμενη «βαριά βιομηχανία» μας (τουριστικός τομέας).

Δεύτερον, η Συνθήκη του Μοντρέ του 1936, η οποία παρέχει ευρύτερα δικαιώματα και αρμοδιότητες στην Τουρκία απ’ ό,τι παρέχει το ισχύον Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (1982) στο θέμα των Στενών, το οποίο δεν έχει υιοθετήσει ακόμη η Άγκυρα, έχει λήξει εδώ κι αρκετές δεκαετίες χωρίς όμως να το έχει καταγγείλει κανείς. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα έπρεπε η διεθνής κοινότητα να είχε επικαλεστεί την επαναφορά του πιο φιλελεύθερου καθεστώτος για τα Στενά που είχε οριστεί στη Λωζάννη το 1923. Εναλλακτικά, η σύγκληση μιας νέας διάσκεψης θα καθόριζε τη συνέχιση ή τη μεταβολή του καθεστώτος των Στενών. Το γεγονός ότι η Συνθήκη του Μοντρέ παραμένει εκ των πραγμάτων σε ισχύ οφείλεται, όπως δηλώνουν και έμπειροι τούρκοι νομικοί, στις ευαίσθητες ισορροπίες ασφάλειας μεταξύ των παράκτιων κρατών του Εύξεινου Πόντου, με κυριότερη τη Ρωσία, της Δύσης και της ίδιας της Τουρκίας, η οποία φαίνεται να τις εκμεταλλεύεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η ευνοϊκή αυτή κατάσταση για την Τουρκία θα μπορούσε να ανατραπεί ανά πάσα στιγμή, εξαιτίας της αλλαγής που μπορεί να επέλθει στις διεθνείς ισορροπίες (Ανατολή και Δύση).

Το μεγαλεπήβολο σχέδιο διάνοιξης διώρυγας που προωθεί η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ, εμφανίζεται σε μια στιγμή που η κατασκευή αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου συνεχίζεται με φρενήρεις ρυθμούς. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η μεταφορά υδρογονανθράκων από τα Στενά θα μειωθεί στο άμεσο μέλλον. Το γεγονός αυτό μας κάνει να πιστέψουμε ότι τα κίνητρα της τουρκικής διπλωματίας στοχεύουν στην αύξηση της ισχύος της στα Στενά, πράγμα που θα την παρέχει ακόμη ένα μοχλό πίεσης στα παράκτια κράτη. Το εν λόγω σενάριο μπορεί να ανατραπεί μόνο με την έμπρακτη και ορθολογική προάσπιση των εθνικών μας συμφερόντων στην ευρύτερη περιοχή.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος


Για περισσότερα...

Η επέτειος της γενοκτονίας των Αρμενίων και το σχέδιο «Καλλίπολη» του Νταβούτογλου

Έντονη δυσφορία προκαλεί στην Τουρκία η αναφορά του Προέδρου των ΗΠΑ και φέτος στη γενοκτονία των Αρμενίων. Η ηγεσία της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ φαίνεται αποφασισμένη να ακολουθήσει πιστά την αδιάλλακτη πολιτική της, θέτοντας σε εφαρμογή σχέδια για την παραπλάνηση της διεθνούς κοινής γνώμης

Οι αναφορές του αμερικανού Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα στη γενοκτονία των Αρμενίων από τους Νεότουρκους, που έλαβε χώρα στις αρχές του περασμένου αιώνα, προκάλεσε για μια ακόμη φορά την αντίδραση της Άγκυρας.

Η αδιάκοπη ανταπόκριση της Ουάσινγκτον στις επετειακές εκδηλώσεις μνήμης της γενοκτονίας των Αρμενίων, καθώς και το ενδιαφέρον άλλων ισχυρών πολιτικών κέντρων για το γεγονός, φαίνεται να ενοχλούν ιδιαίτερα την Άγκυρα, η οποία καταστρώνει σχέδια για να αποφύγει την αμαύρωση της διεθνούς της εικόνας στην εκατοστή επέτειο της αποτρόπαιης πράξης.

Την εβδομάδα που πέρασε πραγματοποιήθηκαν σε όλο τον κόσμο εκδηλώσεις μνήμης για την επέτειο της γενοκτονίας των Αρμενίων από τους Οθωμανούς Τούρκους κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ εξέφρασε και φέτος τη συμπαράστασή του στον αρμενικό λαό. Μολονότι δεν αποκάλεσε τη γενοκτόνο πράξη με τη λέξη «γενοκτονία», εξαιτίας των πιέσεων της Άγκυρας, ο αμερικανός Πρόεδρος επανέλαβε την αυθεντική αρμενική έκφραση «Μεντς Γιεγκχέρν», που σημαίνει «Μεγάλη Τραγωδία», ασπαζόμενος με αυτόν τον τρόπο για μια ακόμη φορά τις θέσεις του αρμενικού λαού.

Εκδηλώσεις μνήμης για την επέτειο της γενοκτονίας έλαβαν χώρα και στην Τουρκία. Μια ομάδα 200 ατόμων, απαρτιζόμενων από πολιτικούς, δημοσιογράφους και διανοουμένους, μεταξύ των οποίων ο Ουφούκ Ουράς, ο Τζενγκίζ Ακτάρ και συγγενείς του δολοφονημένου αρμένιου δημοσιογράφου Χραντ Ντινκ, διαδήλωσαν τις βραδινές ώρες στην κεντρική πλατεία της Πόλης, την πλατεία Ταξίμ. Οι διαδηλωτές αποκάλεσαν την «πορεία θανάτου», που ακολούθησαν οι αρμενικοί πληθυσμοί της Ανατολικής Μικράς Ασίας, κατόπιν διαταγής της οθωμανικής κυβέρνησης το 1915, έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Απηύθυναν ακόμη έκκληση σε όλους τους ευσυνείδητους τούρκους πολίτες να φέρουν σε πέρας έστω και καθυστερημένα το «χρέος» τους προς την ανθρωπότητα.

Η εν λόγω ειρηνική διαδήλωση των τούρκων προοδευτικών, ωστόσο, έγινε στόχος ακραίων στοιχείων, τα οποία καταφέρονταν εναντίον της αρμενικής διασποράς και υμνούσαν τον Ογκιούν Σαμάστ, δολοφόνο του Χραντ Ντινκ, («Μιλιέτ», 24/4/2011). Ακροδεξιές τουρκικές οργανώσεις, οι οποίες είχαν πληροφορηθεί για τη διαδήλωση, διοργάνωσαν αντιδιαδηλώσεις όχι μόνο στην πλατεία Ταξίμ, αλλά και σε διάφορα σημεία του Πέρα. Οι διαδηλώσεις μάλιστα στην πλατεία Ταξίμ εξελίχτηκαν παράλληλα και με την ανοχή των τουρκικών δυνάμεων ασφαλείας, οι οποίες μερίμνησαν για να μην προκληθούν επεισόδια. Με τον τρόπο αυτό οι ακροδεξιοί επιχείρησαν όχι μόνο να τρομοκρατήσουν, αλλά και να καλύψουν τη «φωνή» εκείνων που διαδήλωναν υπέρ της αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων, θέτοντας την Άγκυρα ενώπιον των ευθυνών της. Οι ομοιότητες με τις μεθόδους που ακολουθεί το τουρκικό κατεστημένο για να καλύψει και να αποσιωπήσει τις ενέργειες υπέρ της αναγνώρισης της Αρμενίας, είναι εκπληκτικές.

Το τουρκικό κατεστημένο αντέδρασε αμέσως στις προσπάθειες διεθνοποίησης και της διαφαινόμενης αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων. Διά στόματος του τούρκου υπουργού Εξωτερικών η Άγκυρα εκδήλωσε την αποστροφή της προς τη θέση που πήρε ο Λευκός Οίκος. Ο Αχμέτ Νταβούτογλου επανέλαβε τις θέσεις της τουρκικής διπλωματίας ισχυριζόμενος ότι η Ουάσινγκτον έχει παραποιήσει τα ιστορικά στοιχεία και ότι παίρνει ανοιχτά θέση υπέρ των Αρμενίων. Θεώρησε τις δηλώσεις του Ομπάμα μονόπλευρες και ότι στοχεύουν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της εσωτερικής πολιτικής σκηνής των ΗΠΑ. Στην προσπάθειά του να αποσιωπήσει τη γενοκτονία, δήλωσε από τα Δαρδανέλια, όπου βρέθηκε να περιοδεύει, ότι θα καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια από την ισλαμική κυβέρνηση ώστε το έτος 2015 να γίνει γνωστό στη διεθνή κοινή γνώμη ως η εκατοστή επέτειος της μάχης της Καλλίπολης και όχι ως η γενοκτονία των Αρμενίων! («Ζαμάν», 24/4/2011) Συμπλήρωσε δε ότι στόχος είναι η Τουρκία να γίνει ένα κράτος παγκόσμιας εμβέλειας, εννοώντας μεγάλη δύναμη, έως το 2023.

Η ισλαμική ηγεσία της γείτονας ταράζεται εμπρός στο ενδεχόμενο της επίσημης αναγνώρισης της γενοκτονίας από τα ισχυρότερα κράτη του κόσμου έως το 2015. Η εξήγηση είναι απλή. Το ΑΚΡ αντιλαμβάνεται ότι η εικόνα μιας χώρας που επιθυμεί να ανέλθει κλίμακα στην παγκόσμια ιεραρχία, όπως την οραματίζεται ο ισλαμιστής υπουργός Εξωτερικών, για να μπορέσει να συμμετάσχει στην παγκόσμια διακυβέρνηση, δεν μπορεί να επιβαρύνεται με γενοκτονίες. Συνεπώς προέκρινε τη λύση της ενίσχυσης της γνωστής τακτικής της απόρριψης της ιστορικής αλήθειας. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειώσει κανείς ότι όσα δισεκατομμύρια κι αν ξοδέψει η Άγκυρα για την προβολή της αντίστασης των Οθωμανών στην Καλλίπολη, το σχέδιο του Νταβούτογλου κρίνεται αμφίβολο αν θα βρει ανταπόκριση στη διεθνή κοινή γνώμη. Γιατί το ύφος και η αδιάλλακτη στάση των σύγχρονων τουρκικών ηγεσιών έναντι όσων υπέστησαν γενοκτονίες και διωγμούς από τους Οθωμανούς έχει λάβει προκλητικές διαστάσεις. Το μέγεθος της αδικίας είναι τόσο μεγάλο, που είναι αδύνατο να το καλύψει οποιοδήποτε άλλο γεγονός!

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 1/5/2011


Για περισσότερα...