Η συνάντηση Νταβούτογλου-Λαβρόφ στη Μόσχα

Συνεχίζει με τους ίδιους ακάματους ρυθμούς τη διπλωματική του δραστηριότητα ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών. Η πρόσφατη επίσημη επίσκεψη του Α. Νταβούτογλου στη Μόσχα, η οποία χρονικά συνέπεσε με εκείνη του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Α. Σαμαρά, στόχευε στην ανάπτυξη στενότερων σχέσεων συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας ενόψει των επικείμενων περιφερειακών εξελίξεων.

Την εβδομάδα που πέρασε, ο υπουργός εξωτερικών της Τουρκίας, Α. Νταβούτογλου, πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη εργασίας στη Μόσχα. Κατά την μονοήμερη επίσκεψή του ο αρχηγός της τουρκικής διπλωματίας συναντήθηκε με το ρώσο ομόλογό του Σεργκέϊ Λαβρόφ, με τον οποίο συζήτησε θέματα διμερούς και περιφερειακού ενδιαφέροντος.

Η επίσκεψη εργασίας του Α. Νταβούτογλου έλαβε χώρα στο πλαίσιο της δεύτερης συνάντησης της Ομάδας Κοινού Στρατηγικού Σχεδιασμού, η οποία αποτελεί έναν από τους τρεις πυλώνες του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, που συστάθηκε τον Μάιο του 2010 στην Άγκυρα. Η εν λόγω ομάδα σχεδιασμού ασχολείται με θέματα εξωτερικής πολιτικής και στρατηγικών θεμάτων που αφορούν τις δύο χώρες. Στη συνάντηση τα δύο μέρη επικεντρώθηκαν καταρχάς στα θέματα διμερών σχέσεων. Αφού διαπίστωσαν το ικανοποιητικό επίπεδο των πολιτικών σχέσεων, εξέφρασαν την επιθυμία τους να σημειωθεί αύξηση στις διμερείς οικονομικές σχέσεις το επόμενο διάστημα, φτάνοντας τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2017 - από τα 31 δις. δολάρια που ήταν το 2011. Στην κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν οι δύο υπουργοί, ο Λαβρόφ υπογράμμισε τη σημασία της συνεργασίας των δύο χωρών στην κατασκευή του πυρηνικού εργοστασίου στο «Ακουγιού», του αγωγού φυσικού αερίου South Stream και του αγωγού πετρελαίου Σαμσούντας-Τζεϊχάν. Στη συνέχεια, οι δύο υπουργοί συζήτησαν θέματα που άπτονται της συνεργασίας στο πλαίσιο διεθνών θεσμών, όπως ο ΟΗΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης, το ΝΑΤΟ και τη G-20. Έπειτα, η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από τα θέματα της διεθνούς επικαιρότητας, όπως οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, τα Βαλκάνια και τον Καύκασο. Στο θέμα της Συρίας τα δύο μέρη διαπίστωσαν τη σύμπτωση των απόψεών τους για την ανάγκη τερματισμού της κρίσης και εξέφρασαν την υποστήριξή τους στις προσπάθειες του Αραβικού Συνδέσμου για την εξεύρεση μιας αναίμακτης λύσης. Όσον αφορά τις οικονομικές κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στο Ιράν εξαιτίας του πυρηνικού του προγράμματος, τα δύο μέρη φάνηκε να συμφωνούν στο ότι οι εν λόγω κυρώσεις, που έχουν ληφθεί στους κόλπους του Συμβουλίου Ασφαλείας δίχως την προηγούμενη σύμφωνη γνώμη της Ρωσίας και της Κίνας, δεν είναι σίγουρο ότι θα φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τα δύο μέρη βρήκαν ακόμη την ευκαιρία να υπερασπιστούν το δικαίωμα του Ιράν να αποκτήσει πυρηνική ενέργεια για ειρηνικούς σκοπούς, γεγονός που σχετίζεται άμεσα με τη συνεργασία τους στην ανάπτυξη πυρηνικών προγραμμάτων, όπως προαναφέραμε.

Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι οι Νταβούτογλου και Λαβρόφ ασχολήθηκαν και με την κατάσταση στο Κυπριακό. Σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν, η Άγκυρα φαίνεται να απέσπασε μόνο γενικόλογα αναφορικά με την ανάγκη εξεύρεσης μιας λύσης στα πλαίσια του ΟΗΕ. Οι Νταβούτογλου και Λαβρόφ φάνηκε να συμφωνούν ότι η εν λόγω λύση θα πρέπει να έχει την έγκριση και των δύο «κοινοτήτων» και να είναι αποτέλεσμα πολιτικού συμβιβασμού! Είναι, ωστόσο, ενδεικτική των προθέσεων του Νταβούτογλου να πάρει τη Μόσχα με το μέρος της Άγκυρας, δεδομένου και των καταστροφικών εξελίξεων που δρομολογούνταν την ίδια στιγμή στο Green Tree της Νέας Υόρκης από τους διαδόχους του Κόφι Αννάν, Μπαν Κι Μουν και Αλεξάντερ Ντάουβερ, με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ρόλο κομπάρσου!

Η σύμπτωση απόψεων μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας σε μια σειρά από θέματα περιφερειακού ενδιαφέροντος δεν είναι τυχαία. Σχετίζεται άμεσα με την προσπάθεια και των δύο χωρών είτε να επιβεβαιώσουν τη θέση τους στο διεθνές στερέωμα είτε να επανέλθουν/εισέλθουν δυναμικότερα σ’ αυτό. Οι διεθνείς ανακατατάξεις που συντελούνται με επίκεντρο τη Μέση Ανατολή, προσφέρουν την πολυπόθητη αυτή ευκαιρία στις δύο χώρες, αφού διακυβεύονται σημαντικά συμφέροντα που υπονομεύουν την πρωτοκαθεδρία της Δύσης και κυοφορούν αλλαγές. Η κορύφωση της έντασης στις σχέσεις μεταξύ Δύσης και Ιράν, η ανησυχητική αστάθεια και διολίσθηση προς το χάος στο Ιράκ μετά την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων και η εκτός ελέγχου κατάσταση στη Συρία, εκλαμβάνονται από τις δύο χώρες ως ενδείξεις μιας πιθανής αδυναμίας της υπερδύναμης και των στενών συμμάχων της να ανταπεξέλθουν σε κάθε μέτωπο. Για όσο διάστημα αδυνατεί η διεθνής κοινότητα να αντιμετωπίσει αποφασιστικά και αποτελεσματικά τις πηγές αστάθειας στη Μέση Ανατολή, θα ευνοούνται προσπάθειες προσέγγισης μεταξύ φιλόδοξων περιφερειακών παιχτών και ανταγωνιστικών προς τη Δύση μεγάλων δυνάμεων, όπως φαίνεται και από τις σχέσεις «φιλίας» που υφαίνει ο αρχηγός της τουρκικής διπλωματίας μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος


Για περισσότερα...

Η τουρκική δικαιοσύνη στην υπηρεσία του ΑΚΡ;

Νέα δείγματα αναξιοπιστίας και μεροληψίας έδωσε η τουρκική δικαιοσύνη το τελευταίο διάστημα. Η έναρξη της εξέτασης της υπόθεσης των πραξικοπηματιών του 1980, και η απόφαση που ελήφθη στην υπόθεση Ντίνκ, καταμαρτυρούν τις πολιτικές μεθοδεύσεις που υποβάλλεται η δικαστική εξουσία στη γείτονα.

Δύο σημαντικές υποθέσεις με βαρύνουσα πολιτική σημασία βρέθηκαν στο επίκεντρο της επικαιρότητας την τελευταία εβδομάδα στην Τουρκία. Η πρώτη αφορά την προσφυγή στη δικαιοσύνη εναντίον των υπευθύνων του πραξικοπήματος του 1980, ενώ η δεύτερη αφορά την υπόθεση του δολοφονηθέντος αρμένιου δημοσιογράφου και ακτιβιστή Χράντ Ντίνκ. Αμφότερες οι περιπτώσεις φαίνεται να υπηρετούν πολιτικές σκοπιμότητες.

Μετά από καθυστέρηση δεκαετιών, τελικά, άναψε το πράσινο φως για την παραπομπή των πραξικοπηματιών της 12ης Σεπτεμβρίου του 1980 στην τουρκική δικαιοσύνη. Μολονότι, οι περισσότεροι κατηγορούμενοι δεν είναι εν ζωή, η εξέλιξη αυτή ικανοποίησε χιλιάδες θύματα της χούντας, η οποία είχε παραμείνει στην εξουσία μία ολόκληρη τριετία. Οι δύο βασικοί εναπομείναντες κατηγορούμενοι της υπόθεσης, ο στρατηγός και πρώην Πρόεδρος Κενάν Εβρέν και ο στρατηγός ε.α. Ταχσίν Σαχίνκαγια, έχουν κληθεί, λοιπόν, να αντικρίσουν τη δικαιοσύνη με την κατηγορία ότι επιχείρησαν να αλλάξουν ή να τροποποιήσουν μέρος του συντάγματος και έκλεισαν ή παρεμπόδισαν τη λειτουργία της δημοκρατικά εκλεγμένης Εθνοσυνέλευσης. Η υπόθεση θα εκδικαστεί από το 12ο Ποινικό Δικαστήριο της Άγκυρας στις αρχές του προσεχούς Απριλίου.

Η απόσυρση από το χρονοντούλαπο της υπόθεσης του πραξικοπήματος του 1980 δεν είναι τυχαίο γεγονός. Η παραπομπή στη δικαιοσύνη των δύο πραξικοπηματιών συνδέεται άμεσα με την υφιστάμενη ένταση μεταξύ ισλαμιστών και στρατιωτικών που ολοένα οξύνεται. Η απόφαση για την εξέταση της υπόθεσης, η οποία μετά από μία τριακονταετία έχει πια παραγραφεί, δεν είναι παρά μία προσπάθεια άσκησης πολιτικής εκφοβισμού που ακολουθεί ο νικητής εναντίον του ηττημένου στην τουρκική πολιτική σκηνή. Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή η ηγεσία των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων δέχεται ανηλεή πόλεμο με στόχο την κάμψη των τελευταίων εστιών αντίστασης και το μηδενισμό της επιρροής της στα πολιτικά πράγματα. Ωστόσο, η πίεση που δέχεται ο τουρκικός στρατός δεν περιορίζεται μόνο στον εξοβελισμό του από την πολιτική σκηνή. Η ισλαμική ηγεσία φαίνεται να επιδιώκει να λύσει μιας και διαπαντός το πρόβλημα του «δημοκρατικού ελλείμματος» που δημιουργούσε η παρουσία των στρατηγών στο πολιτικό σύστημα. Στην ταπεινωτική αυτή ήττα που προορίζει για τους αντιπάλους της, ωστόσο, η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ είναι αναγκασμένη να προσφύγει στη χρήση των κατάλληλων νομικών μέσων. Υπενθυμίζουμε ότι η ισλαμική ηγεσία είχε ήδη προλειάνει το έδαφος έγκαιρα, υιοθετώντας τις κατάλληλες τροποποιήσεις για την παραπομπή των στρατηγών στη δικαιοσύνη σε πακέτο νόμου που είχε υιοθετήσει πέρσι.

Στη δεύτερη υπόθεση, εκείνη της δολοφονίας του Χράντ Ντίνκ, φαίνεται να έχει ασκηθεί επίσης πολιτική επιρροή για την αλλοίωση του αποτελέσματος της δικαιοσύνης. Πέντε χρόνια μετά τη δολοφονία του Ντίνκ, το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχε εμπλοκή εγκληματικής οργάνωσης στην υπόθεση, καλύπτοντας την πασιφανή συνέργια μεταξύ δυνάμεων ασφαλείας, γκρίζων λύκων και παρακράτους. Η συμμετοχή χιλιάδων στη διαδήλωση διαμαρτυρίας δεν ήταν παρά μία πηγαία αντίδραση και απόδειξη για την κατάφορη διαστρέβλωση της αλήθειας και την πρόδηλη παρέμβαση στην απόδοση της δικαιοσύνης. Πως όμως να αποδοθεί η δικαιοσύνη όταν η ισλαμική κυβέρνηση κάνει πολιτικούς υπολογισμούς και ασκεί την επιρροή της στη δικαστική εξουσία; Δεν είναι το ίδιο παρακράτος που εμπλέκεται στη δολοφονία του αρμένιου δημοσιογράφου με εκείνο που σχεδίαζε την ανατροπή του δημοκρατικά εκλεγμένου καθεστώτος ή που εμπλέκεται σε τρομοκρατικές ενέργειες εναντίον των πολιτών του κυρίως στη ΝΑ Μικρά Ασία; Προφανώς το «τουρκο-ισλαμικό» παρακράτος που εξόντωσε τον αρμένιο μάχιμο δημοσιογράφο τελεί υπό την προστασία της ισλαμικής κυβέρνησης, καθώς φαίνεται ότι το ΑΚΡ δεν το θεωρεί και τόσο «επικίνδυνο» όσο το παρακράτος των «κεμαλιστών»! Είναι πρόδηλη η προσπάθεια του ΑΚΡ να αποσιωπήσει και να απορροφήσει τα συντηρητικά και ακροδεξιά στοιχεία της αντιπολίτευσης, ενισχύοντας μεν τη θέση της απέναντι στους στρατιωτικούς, ολισθαίνοντας δε προς υπερσυντηρητικές και εθνικιστικές θέσεις.

Οι πολιτικές δύο μέτρων και δύο σταθμών που ακολουθεί η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ, έρχονται στην επιφάνια για να αποδείξουν επιτέλους το μέγεθος της υποκρισίας. Η λειτουργία που επιφύλασσε το σύγχρονο τουρκικό πολιτικό σύστημα στη δικαιοσύνη, τελικά, ήταν υποτιμητική τόσο επί κεμαλιστών όσο και επί ισλαμιστών. Μολονότι και τα δύο καθεστώτα αναλώνονταν στη διαφήμιση του «τουρκικού κράτους δικαίου», αυτό αποδεικνύεται φενάκη. Το ΑΚΡ δεν έχει ανάγκη από μία αμερόληπτη δικαιοσύνη, αλλά αντιθέτως ως καθεστώς που βαδίζει στην οδό του αυταρχισμού, επιθυμεί τη δικαιοσύνη στην υπηρεσία του!

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος


Για περισσότερα...

Η επίσκεψη του Χανίγε στην Τουρκία

Επίσημη επίσκεψη στην Τουρκία πραγματοποίησε ο ηγέτης της ισλαμικής οργάνωσης Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγε, ο οποίος κυβερνά τη Γάζα. Η συνάντηση παρουσιάζει ενδιαφέρον λόγω της αύξησης της ισχύος των ισλαμικών κινημάτων στη Μέση Ανατολή.

Την εβδομάδα που κύλησε, ο ηγέτης της ισλαμικής οργάνωσης Χαμάς στη Γάζα, Ισμαήλ Χανίγε, πραγματοποίησε ολιγοήμερη επίσκεψη στην Τουρκία. Η επίσκεψή του αυτή αποτελεί μέρος της πρώτης περιοδείας που πραγματοποιεί στο εξωτερικό από το 2007, ημερομηνία κατά την οποία το κόμμα του ήρθε πρώτο στην εκλογική αναμέτρηση στην Παλαιστίνη και κατέλαβε την εξουσία στη Γάζα. Η Τουρκία αποτελεί τον τρίτο σταθμό του ηγέτη της Χαμάς στην περιοδεία του σε χώρες του Ισλαμικού κόσμου. Προηγήθηκε η επίσκεψή του στην Αίγυπτο, όπου ανέπτυξε τις σχέσεις του με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, και το Σουδάν. Μετά την Τουρκία ο Χανίγε θα επισκεφτεί την Τυνησία, το Μπαχρέϊν, το Κατάρ και, ίσως, –ανεπισήμως- το Ιράν.

Ο Ισμαήλ Χανίγε έγινε δεκτός τόσο από την ηγεσία της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ, όσο και από την αντιπολίτευση. Στην Κωνσταντινούπολη έγινε δεκτός από τον ισλαμιστή πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην κατοικία του στο Σκούταρι. Η συνάντηση διήρκησε πάνω από 2 ½ ώρες και η συζήτηση επικεντρώθηκε σε θέματα που αφορούν τόσο την εσωτερική πολική σκηνή της Παλαιστίνης όσο και τις περιφερειακές εξελίξεις. Στην εν λόγω συνάντηση παρευρέθηκαν, ακόμη, ο υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου και ο υπουργός Υγείας Ρετζέπ Ακντάγ. Ο Ερντογάν εξέφρασε την ικανοποίησή του για τις προσπάθειες που καταβάλλονται, έτσι ώστε να αρθούν οι διαφορές που χωρίζουν τις δύο σημαντικότερες παλαιστινιακές παρατάξεις, τη Χαμάς και τη Φατάχ. Επεσήμανε ακόμη την ανάγκη επανασύστασης της Διοικούσας Επιτροπής της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, έτσι ώστε ο παλαιστινιακός λαός να αποκτήσει μία ισχυρή αντιπροσωπευτική οργάνωση «ομπρέλα». Κατά τη διάρκεια της συνάντησης τα δύο μέρη συζήτησαν, ακόμη, θέματα άμεσης προτεραιότητας για τον παλαιστινιακό λαό, όπως ζητήματα δημόσιας υγείας -εξαιτίας του αποκλεισμού που έχει επιβληθεί από τις ισραηλινές αρχές - στη Γάζα, η διαδικασία επίλυσης του Παλαιστινιακού, καθώς και οι περιφερειακές ανακατατάξεις.

Ο Χανιέχ από τη μεριά του εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του στον Ερντογάν για την υποστήριξη που παρείχε στους παλαιστίνιους της Γάζας στο θέμα της άρσης του αποκλεισμού, και το ρόλο που έπαιξε η κυβέρνηση ΑΚΡ στην ανταλλαγή κρατουμένων με το Ισραήλ πριν από λίγους μήνες. Εξάλλου, ο Χανίγε είχε την ευκαιρία να επισκεφτεί την επομένη και τους παλαιστίνιους πρώην κρατούμενους, οι οποίοι μεταφέρθηκαν και διαμένουν στην περιοχή Μπεσίκτας (Διπλοκιόνιο) της Κωνσταντινούπολης μετά την απελευθέρωσή τους από τις ισραηλινές αρχές. Χειρονομία γεμάτο συμβολισμούς ήταν και η συνάντησή του με τη διοίκηση του ισλαμιστικού ευαγούς ιδρύματος ΙΗΗ που είχε πρωτοστατήσει στην υπόθεση της ανθρωπιστικής νηοπομπής με προορισμό τη Γάζα την άνοιξη του 2010. Ο Χανίγε έδωσε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον πρόεδρο του ΙΗΗ, Βιουλέντ Γιλντιρίμ, και εν συνεχεία επισκέφτηκε το πλοίο «Μαβί Μαρμαρά», το οποίο βρίσκεται σε ναυπηγείο στον Κεράτιο. Εκεί ο Χανίγε εξήρε τη συμβολή των τούρκων «εθελοντών» στην προσπάθεια τερματισμού του οικονομικού αποκλεισμού της Γάζας. Είπε συγκεκριμένα: «θέλουμε να γνωστοποιήσουμε ότι οι μάρτυρές σας είναι μάρτυρές μας, οι τραυματίες σας είναι τραυματίες μας και το αίμα σας [που χύθηκε για τον αγώνα μας] είναι δικό μας αίμα. […] Χάρη στους μάρτυρες του «Μαβί Μαρμαρά» εμείς «σπάσαμε» τον αποκλεισμό της Γάζας και σημειώσαμε «νίκη» απέναντι στο Ισραήλ. […] Το αίμα των μαρτύρων του «Μαβί Μαρμαρά» αναμίχτηκε με εκείνο των παλαιστίνιων μαρτύρων, υποσχόμενο ελπίδα σωτηρίας για το μέλλον. Η Τουρκία με το επεισόδιο του «Μαβί Μαρμαρά» επανέκτησε το ρόλο της [στην περιοχή, ρόλο που είχε απολέσει]» («Ραντικάλ», 3/1/2012) Επιπλέον, αναφερόμενος στις εκλογικές επιτυχίες των ισλαμικών κινημάτων στην περιοχή, δήλωσε με νόημα ότι η «Αραβική Άνοιξη», που ταρακούνησε πέρσι την Ανατ. Μεσόγειο, μετατρέπεται σε «Ισλαμική Άνοιξη»! Μετά τις δηλώσεις ο Χανίγε περιηγήθηκε το σκάφος, προσευχήθηκε για τους μάρτυρες και συνάντησε τις οικογένειές τους, με τις οποίες είχε σύντομη συνομιλία.

Η περιοδεία του Χανίγε στις χώρες του Ισλαμικού κόσμου δεν είναι τυχαία. Συνδέεται με την προσπάθεια, αφενός, ανεύρεσης οικονομικής και πολιτικής στήριξης για το καθεστώς της Χαμάς στη Γάζα, και, αφετέρου, παρεμπόδισης οποιασδήποτε συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής, η οποία περιθωριοποιεί τη Χαμάς και ευνοεί τη Φατάχ. Η επίσκεψη στην Τουρκία προσβλέπει στην ενίσχυση της αντι-Ισραηλινής εικόνας, που επιχειρεί να προβάλει τόσο ο Χανίγε όσο και το δίδυμο Ερντογάν-Νταβούτογλου, και γι’ αυτόν το λόγο είναι έντονη σε συμβολισμούς. Το πέρασμα του Χανίγε από την Τουρκία ασφαλώς ανεβάζει τις «μετοχές» της Τουρκίας στην περιοχή και ποντάρουν σε θετικό αντίκτυπο στη Συρία, όπου έχει βρει καταφύγιο η ηγεσία της Χαμάς, και το Ιράν, το οποίο ενδιαφέρεται για τα σιιτικά καθεστώτα και δυνάμεις στην περιοχή. Γεγονός είναι πάντως ότι, με το ξέσπασμα της νέας κρίσης μεταξύ Ιράν και Δύσης, η οποία συνέπεσε με την πρόσφατη επίσκεψη του Χανίγε, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Α. Νταβούτογλου, έσπευσε να μεταβεί στην Τεχεράνη, ευελπιστώντας να αναλάβει νέες διαμεσολαβητικές προσπάθειες, που θα ενισχύσουν το πολιτικό κύρος και την οικονομική ισχύ της Τουρκίας. Έτσι, η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ επιχειρεί να εξαργυρώσει με τον καλύτερο τρόπο τη στάση της στην υπόθεση του αποκλεισμού της Γάζας και τη στήριξή της στη Χαμάς.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος


Για περισσότερα...

Το 4ο Συνέδριο Πρεσβευτών και τα ηγεμονικά σχέδια του Νταβούτογλου

Συνέχεια στην παράδοση των συνεδρίων των τούρκων πρεσβευτών, που ξεκίνησε επί του προκατόχου του Αλί Μπαμπατζάν, έδωσε και φέτος ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου. Η σημασία της ιστορίας και της οικονομίας στην ενίσχυση της διεθνούς θέσης της χώρας εξετάστηκε λεπτομερώς κατά τις πρώτες μέρες του συνεδρίου.

Πριν από λίγες μέρες ξεκίνησε τις εργασίες του το Συνέδριο Πρεσβευτών, το οποίο διοργανώνει για τέταρτη συνεχή χρονιά το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών. Το εν λόγω συνέδριο θα διαρκέσει έως τις 30 Δεκεμβρίου και θα διεξαχθεί σε δύο πόλεις της Τουρκίας: την Άγκυρα και την Αδριανούπολη. Ο τίτλος του φετινού συνεδρίου είναι «Οι βασικοί πυλώνες της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής: οι δημοκρατικές αρχές και το εθνικό συμφέρον». Οι κυριότερες συζητήσεις της συνόδου θα επικεντρωθούν, δηλαδή, στη στάση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής στη διεθνή σκηνή υπό το φως των δημοκρατικών αρχών, που έχουν έρθει στο προσκήνιο μετά την «Αραβική Άνοιξη» και την παγκόσμια οικονομική κρίση, και τον τρόπο με τον οποίο θα προασπίσει η Άγκυρα το τουρκικό εθνικό συμφέρον.

Στην εναρκτήρια ομιλία του ο Α. Νταβούτογλου τόνισε ότι οι πολιτικές παγκόσμιας κλίμακας που σχεδιάζει να ακολουθήσει η χώρα του έως το 2023, θα έχουν στόχο την ενοποίηση του χώρου των Βαλκανίων, του Καυκάσου, της Κεντρικής Ασίας κ.λπ. Στην αντίληψη του τούρκου υπουργού, η ενοποίηση αυτή, που παραπέμπει αναπόφευκτα στο Νέο-Οθωμανισμό, θα γίνει με «ειρηνικό τρόπο». Στην προσπάθειά του, μάλιστα, να διασκεδάσει τις υποψίες φρόντισε να προσθέσει τη φράση «εκ βαθέων, δίχως να έχει κάποιος το πάνω χέρι, δίχως αλαζονείες, για ένα ειρηνικό μέλλον». Ο Νταβούτογλου ισχυρίζεται ότι, έτσι θα καταστεί εφικτή η «επιστροφή» της Άγκυρας στα Βαλκάνια έπειτα από απουσία ενός αιώνα! Οι βασικοί άξονες της πολιτικής που σχεδιάζει ο τούρκος υπουργός, όμως, αποκαλύφθηκαν από τα πρώτα κιόλας πάνελ συζητήσεων. Η Ιστορία και η οικονομία αποτελούν βασικά εργαλεία στη στρατηγική που σκοπεύει να ακολουθήσει ο Νταβούτογλου, ώστε να καταστεί η Τουρκία παγκόσμιος παίκτης.

Στο συνέδριο ήταν καλεσμένη, όπως συνέβη πέρσι με τον έλληνα πρωθυπουργό, η Πρόεδρος και υπουργός Εξωτερικών της Ελβετίας Micheline Calmy-Rey. Η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο την παρουσία της κ. Calmy-Rey για να εκδηλώσει τη δυσαρέσκειά της εναντίον του γάλλου Προέδρου, ο οποίος πριν από λίγες μέρες, υπενθυμίζουμε, είχε στηρίξει νομοσχέδιο στη γαλλική Εθνοσυνέλευση που σχετίζονταν με τη γενοκτονία των Αρμενίων από τους Οθωμανούς το 1915. Ο Νταβούτογλου σημείωσε ότι η κ. Calmy-Rey πριν από λίγες μέρες, στις 23 Δεκεμβρίου, συνέβαλε με αποφασιστικό τρόπο, όπως και το 2003, στην αποτροπή παρόμοιας προσπάθειας που εκδηλώθηκε στους κόλπους της ελβετικής Εθνοσυνέλευσης. Ο ισλαμιστής υπουργός τόνισε ακόμη ότι η μεγαλύτερη υποστήριξη στην ιδέα σύστασης Κοινής Επιτροπής Ιστορίας, η οποία θα απαρτίζεται από τούρκους και αρμένιους ιστορικούς και θα «εξετάσει» την επίμαχη ιστορική περίοδο, προήλθε από την Ελβετία, στα εδάφη της οποίας ολοκληρώθηκαν και οι συζητήσεις που κατέληξαν στην υπογραφή των πρωτοκόλλων το 2009. Ο Νταβούτογλου επισήμανε, επίσης, ότι η Γαλλία θα πρέπει να μιμηθεί την Ελβετία, υποστηρίζοντας ότι τα Κοινοβούλια και οι πολιτικοί θα πρέπει να απέχουν από την καταγραφή της Ιστορίας, η οποία θα πρέπει να αφεθεί αποκλειστικά στους ιστορικούς, ερχόμενος σε πλήρη αντίφαση με όσα κάνει στην πράξη η κυβέρνησή του! Η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ, πιστή στην κεμαλική παράδοση όσον αφορά το θέμα της γενοκτονίας των μη μουσουλμανικών λαών της Μικράς Ασίας, συνεχίζει να παρεμβαίνει, αρνούμενη με πάθος τη γενοκτονία, και να παρεμποδίζει τις έρευνες γύρω από αυτό το θέμα. Επιπλέον, πολλαπλασιάζει τις πολιτικές τις παρεμβάσεις στα παγκόσμια κέντρα εξουσίας, ώστε να μη λάβει διεθνή διάσταση το θέμα. Έτσι, ίσως εξηγείται καλύτερα η προσπάθεια που καταβάλλεται από ορισμένους κύκλους να ξαναγράψουν την ιστορία των Βαλκανίων, προφανώς για να είναι απολύτως σύμφωνη με τα σχέδια της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ.

Ένα άλλο θέμα που απασχόλησε τον ισλαμιστή υπουργό στο Συνέδριο ήταν η νέα σημασία που αποκτά η οικονομία ως συντελεστής ισχύος στις μέρες μας. Ο Νταβούτογλου αναγνώρισε ότι η ισχύς στις μέρες έχει πάψει να βασίζεται αποκλειστικά στη στρατιωτική και πολιτική ισχύ και ότι η οικονομική ισχύς παίζει μεγαλύτερη σημασία στον καθορισμό των ισχυρών κρατών. Σημείωσε ακόμη ότι η Τουρκία κατέχει τη 10η θέση στην παγκόσμια οικονομία και ότι, εάν θέλει να διατηρήσει την νε λόγω θέση, θα πρέπει να ανταγωνιστεί χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Βραζιλία, η Ινδία κ.ο.κ., οι οποίες είναι δεκαπλάσιες απ’ αυτήν. Συνεπώς συνέστησε να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε οι τούρκοι επιχειρηματίες να αποκτήσουν δεκαπλάσια αγορά απ’ αυτήν της Τουρκίας. Ο εν λόγω στόχος, θεώρησε ο Νταβούτογλου, είναι εφικτός, καθότι η Τουρκία κατ’ αρχάς διαθέτει μια «πολιτισμική γεωγραφία» ευρύτερη των εδαφών που κατέχει, ενώ η «οικονομική της γεωγραφία» είναι ευρύτερη απ’ εκείνη της «πολιτισμικής της γεωγραφίας». Κατά δεύτερον, οι τούρκοι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό, χαίρουν της αμέριμνης υποστήριξης των πρεσβευτών και των τουρκικών αντιπροσωπειών στο εξωτερικό, έτσι ώστε η Τουρκία να διατηρήσει την προνομιακή αυτή θέση στην παγκόσμια οικονομία. Ο ισλαμιστής υπουργός πρόσθεσε ακόμη ότι οι τούρκοι επιχειρηματίες θα πρέπει να αλλάξουν στρατηγική και να προσπαθήσουν να αλλάξουν την υφή των εμπορικών συναλλαγών με τη Δύση, αυξάνοντας τις εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων προς αυτές. Έτσι, σημειώνει ο Νταβούτογλου, «η σχέση εξάρτησης με τους εν λόγω εταίρους θα εξισορροπηθεί, επιτρέποντας αργότερα ακόμη και την αντιστροφή αυτής της σχέσης». («Χουριέτ», 27/12/2011) Τόσο η έννοια της «οικονομικής γεωγραφίας», που υιοθετεί ο Νταβούτογλου, όσο και η υφή των εμπορικών συναλλαγών που επιθυμεί να αποκτήσουν οι τούρκοι επιχειρηματίες παραπέμπουν στη γεωπολιτική έννοια των «ζωνών επιρροής», οι οποίες εφαρμόστηκαν από τα ολοκληρωτικά καθεστώτα με τις γνωστές συνέπειες έως τα μέσα του περασμένου αιώνα. Εξάλλου, θα πρέπει να τονίσουμε την αναθεωρητική τάση και στις εμπορικές σχέσεις της χώρας, που διακρίνεται στην προσέγγιση του Νταβούτογλου, μιας και ο ίδιος δίνει προφανώς μεγαλύτερη σημασία στην οικονομική ισχύ. Τέλος, αξιοπρόσεκτη είναι η αναφορά του στο κράτος και τον επιχειρηματικό κόσμο, σχέση στενής συνεργασίας, που εκφράστηκε για πρώτη φορά από δημόσια χείλη. Εύκολα, λοιπόν, μπορεί κανείς να αντιληφθεί τόσο τη θέση που κατέχουν οι εμπορικές συναλλαγές όσο και τον ρόλο των τούρκων διπλωματών και επιχειρηματιών στα σχέδια του τούρκου υπουργού για την ανάπτυξη σχέσεων με τις χώρες των Βαλκανίων.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ο ακαδημαϊκός και υπουργός της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ, Α. Νταβούτογλου, προωθεί μία στρατηγική εξάπλωσης της χώρας του στις περιοχές που την περιβάλλουν, έχοντας στη διάθεσή του ως βασικά εργαλεία την ιστορία και την οικονομία. Ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται -αλλά και ομολογεί- τα δύο εν λόγω στοιχεία προδίδουν τις βαθύτερες ηγεμονικές του βλέψεις στα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή, τον Καύκασο κ.ο.κ., που απορρέουν από την εμμονή του να επανέλθει η Τουρκία στο παγκόσμιο σκηνικό ως η πάλαι ποτέ κραταιά Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 1/1/2012


Για περισσότερα...