Η πρόκληση της ανατροπής του καθεστώτος αλ-Άσαντ και η Άγκυρα

Αυξημένη κινητικότητα για τον τερματισμό της έκρυθμης κατάστασης στη Συρία επιδεικνύει η τουρκική διπλωματία το τελευταίο διάστημα. Η προσπάθεια κινητοποίησης της διεθνούς κοινότητας εναντίον του καθεστώτος αλ-Άσαντ, που καταβάλει η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ, επιβεβαιώνει την αδυναμία της να αναλάβει μονομερή δράση.

Η απροθυμία του καθεστώτος αλ-Άσαντ να κάνει συμβιβασμούς και να ηγηθεί μιας δημοκρατικής μεταρρύθμισης στη Συρία, έτσι ώστε να αποφευχθεί η εμφύλια σύρραξη, έχει στρέψει το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας στη Δαμασκό. Η επιτακτική ανάγκη τερματισμού των αιματηρών συγκρούσεων στη Συρία έχει φέρει στο προσκήνιο τις χώρες της περιοχής, όπως η Τουρκία και τα αραβικά κράτη του κόλπου, η στάση των οποίων θα αποβεί καθοριστική για το μέλλον του καθεστώτος αλ-Άσαντ.

Η κορύφωση της έντασης στη Συρία απασχόλησε ιδιαιτέρως την κυβέρνηση ΑΚΡ το τελευταίο διάστημα, καθώς η αστάθεια στο εσωτερικό της αραβικής αυτής χώρας έχει άμεσο αντίκτυπο στην οικονομία και την ασφάλεια της Τουρκίας. Μετά την πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ Ερντογάν και Μεντβέντεβ για την εξεύρεση μιας λύσης στη συριακή κρίση, η τουρκική διπλωματία αποφάσισε να αναπτύξει περαιτέρω δραστηριότητα για να κινητοποιήσει το μέγιστο δυνατό αριθμό μελών της διεθνούς κοινότητας. Έτσι, το θέμα της Συρίας επικράτησε στη συνάντηση που είχε ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου, με την αμερικανίδα ομόλογό του, Χίλαρι Κλίντον, πριν από λίγες μέρες στην Ουάσιγκτον. Τα δύο μέρη φάνηκε να συμφωνούν στο ότι η κατάσταση στη Συρία έχει ξεφύγει από τον έλεγχο του καθεστώτος και ότι προτεραιότητα έχει η αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στους αμάχους. Δεδομένης της στήριξης που παρέχει στη Δαμασκό η Μόσχα και το Πεκίνο στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών συμφώνησε ότι η λύση θα πρέπει να προέλθει από τους κόλπους της περιοχής. Έτσι η Χ. Κλίντον δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον είναι έτοιμη να παρέχει τη στήριξή της στην προσπάθεια ομαλοποίησης της κατάστασης στη Συρία, συμμετέχοντας στη διεθνή σύνοδο που ετοιμάζεται σε λίγες μέρες στην Τυνησία με στόχο την παράκαμψη των δυσχερειών που έχουν αντιμετωπιστεί στα πλαίσια του ΟΗΕ. Στη διοργάνωση του διεθνούς συνεδρίου, που θα φέρει τον τίτλο «Οι Φίλοι της Συρίας», πρωτοστατεί ο Αραβικός Σύνδεσμος και η Τουρκία και η αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών φάνηκε να συμφωνεί με την άποψη που θέλει την Άγκυρα να κατέχει τη θέση του συμπροέδρου. Το σίγουρο είναι ότι στην εν λόγω σύνοδο θα ληφθούν σημαντικές αποφάσεις που θα καθορίσουν το μέλλον του συριακού λαού είτε με ειρηνικά μέσα είτε με τη βία.

Η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση ΑΚΡ προσπάθησε να αποτρέψει τη ρήξη με τη Συρία, καθώς το καθεστώς αλ-Άσαντ της παρείχε ένα κατάλληλο πρότυπο πολιτικής και οικονομικής συνεργασίας με τις γειτονικές χώρες. Από τον περασμένο Μάιο, όμως, οι σχέσεις της Άγκυρας με τη Δαμασκό έχουν εισέλθει σε μία φάση έντασης, καθώς η κυβέρνηση ΑΚΡ έστρεψε τα νώτα στον αλ-Άσαντ, τασσόμενη φανερά υπέρ των εξεγερθέντων. Η στροφή αυτή των 180ο είχε ως επακόλουθο η κυβέρνηση ΑΚΡ να δέχεται έμμεσες παροτρύνσεις από το διεθνή παράγοντα, αλλά και τη συριακή αντιπολίτευση, για να εισβάλλει στη Συρία και να δημιουργήσει μία «ελεύθερη» ζώνη για τον άμαχο πληθυσμό υπό τον έλεγχό της. Το ενδεχόμενο μιας μονομερούς στρατιωτικής παρέμβασης της Τουρκίας στη Συρία, ωστόσο, αποτελεί δύσκολο εγχείρημα το οποίο δε φαίνεται διατεθειμένη να επωμιστεί μόνη η ηγεσία του ΑΚΡ. Στην πρόσφατη επίσκεψή του στις ΗΠΑ, ο Α. Νταβούτογλου, δεν απέκλεισε κανένα ενδεχόμενο, όπως αρμόζει σε έναν ικανό διπλωμάτη. Συγκεκριμένα δήλωσε ότι η Άγκυρα εξετάζει κάθε σενάριο και γι’ αυτό επεξεργάζεται σχέδια αντιμετώπισης κυμάτων προσφύγων, καθώς και τη δημιουργία μιας «ελεύθερης» ζώνης («Ζαμάν», 15/2/2012). Από τη μεριά του, ο ισλαμιστής Πρόεδρος Α. Γκιούλ τόνισε τις αρνητικές συνέπειες που μπορεί να έχει μια στρατιωτική επέμβαση στη Συρία κυρίως από χώρες εκτός της περιοχής, τηρώντας έτσι μια πιο θετική στάση στο ενδεχόμενο συλλογικής επέμβασης στη Συρία εκ μέρους των αραβο-ισλαμικών κρατών και πιθανής συμμετοχής σε αυτήν της Τουρκίας.

Η διεθνής σύνοδος στην Τυνησία φαίνεται ότι θα απαλλάξει την κυβέρνηση ΑΚΡ από το αφόρητο βάρος μιας μονομερούς επέμβασης στη Συρία. Άλλωστε, η Άγκυρα είχε πολλούς λόγους να τηρεί μια επιφυλακτική στάση μπροστά σ’ ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ας σημειωθεί καταρχάς η αντίσταση που θα προέβαλλαν στον τουρκικό στρατό οι δυνάμεις που παραμένουν πιστές στο καθεστώς αλ-Άσαντ. Μία έστω και περιορισμένη ένοπλη αντιπαράθεση μεταξύ των δύο χωρών θα προκαλούσε ασφαλώς σοβαρές απώλειες και στον τουρκικό στρατό. Κατά δεύτερον, μια τέτοια κίνηση θα είχε σοβαρό πολιτικό κόστος τόσο στην εσωτερική πολιτική σκηνή όσο και στη διεθνή. Πέραν των απωλειών που θα είχε ο τουρκικός στρατός, ο οποίος δοκιμάζεται σχεδόν καθημερινά στη ΝΑ Μικρά Ασία μαχόμενος τους κούρδους αγωνιστές, η κυβέρνηση ΑΚΡ θα είχε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της αύξησης του ρόλου και της ισχύος του στρατού στα πολιτικά πράγματα της χώρας, που με τόσο κόπο προσπαθεί να περιορίσει τα τελευταία χρόνια. Το πολιτικό κόστος δεν περιορίζεται, βέβαια, στις σχέσεις στρατού-ΑΚΡ. Μία ενδεχόμενη εισβολή της Τουρκίας στη Συρία θα είχε ενισχύσει και το παρακράτος, η δράση του οποίου μόλις ξεκίνησε να εξετάζεται σε «βάθος» από την τουρκική δικαιοσύνη. Τέλος, θα είχε τονώσει σε ανυπέρβλητο βαθμό τον τουρκικό εθνικισμό, όπως είχε συμβεί και στο παρελθόν με την εισβολή στην Κύπρο το 1974 και τη σύλληψη του Οτζαλάν το 1999, θέτοντας τέλος στην πρωτοκαθεδρία του ΑΚΡ στην τουρκική πολιτική σκηνή. Όσον αφορά τη διεθνή διάσταση, η κυβέρνηση ΑΚΡ θα ήταν εξαιρετικά επιφυλακτική να κινηθεί μόνη για να μην προκαλέσει επιπλέον προβλήματα στη διεθνή εικόνα της. Μια εισβολή θα έφερνε στη θύμηση πολλών την εισβολή και την παράνομη κατοχή εδαφών στην Κύπρο, θέτοντας σε κίνδυνο σχέδια «επίλυσης» που έχουν δρομολογηθεί πρόσφατα στο Green Tree και ευνοούν φανερά τις τουρκικές θέσεις. Η Άγκυρα θα κινδύνευε να βρεθεί, δηλαδή, στην επικαιρότητα όχι τόσο ως μαχητής των δημοκρατικών θεσμών και ελευθεριών, για τα οποία μάχεται ο συριακός λαός, αλλά ως εισβολέας και καταπατητής της διεθνούς έννομης τάξης. Η κυβέρνηση ΑΚΡ θα είχε να αντιμετωπίσει επίσης τους ισχυρούς συμμάχους της Συρίας, όπως η Ρωσία, η Κίνα και το Ιράν, ορισμένοι εκ των οποίων είναι και γείτονές της. Τέλος, θα είχε ξυπνήσει, αναπόφευκτα, μνήμες που άφησε στο πέρασμά της η οθωμανική εξουσία στην περιοχή, δημιουργώντας ανησυχίες στις τάξεις του αραβικού κόσμου.

Εν κατακλείδι, η πρόκληση ανάληψης μονομερούς στρατιωτικής δράσης στο Συριακό έδαφος εκ μέρους της Τουρκίας σήμερα ενέχει πολλαπλάσιους κινδύνους απ’ ό,τι τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει η ιδέα κατοχής εδαφών, ενδεχόμενο που ίσως να μην απέρριπτε η Άγκυρα υπό διαφορετικές συνθήκες, όπως διδάσκει η περίπτωση της Αλεξανδρέττας (1939) και της Βόρειας Κύπρου (1974). Έτσι, η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ μάλλον θα προτιμήσει τη σιγουριά που παρέχει η συλλογική επέμβαση εκ μέρους των αραβο-ισλαμικών κρατών, επιχειρώντας να κινήσει -στο μέτρο του δυνατού- τα νήματα από το παρασκήνιο.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος


Για περισσότερα...

Το ΑΚΡ οδηγεί την τουρκική νεολαία ολοταχώς προς τον εξισλαμισμό της

(Σκίτσο του Ερτζάν Ακιόλ, «Μιλιέτ», 5/2/2012)
Φούντωσε και πάλι η αντιπαράθεση μεταξύ Ισλαμιστών και Κεμαλιστών στη γείτονα μετά τις δηλώσεις του ισλαμιστή πρωθυπουργού Ερντογάν υπέρ της καλλιέργειας μιας θρησκευόμενης νεολαίας στην Τουρκία. Μια προσεκτική ματιά στα όσα διαδραματίζονται στη γείτονα αποκαλύπτει τις πραγματικές διαστάσεις του ισλαμικού κινήματος και το ρόλο των «κρατικών» θεσμών.

Ο εξισλαμισμός της τουρκικής κοινωνίας βρέθηκε στο κέντρο της πολιτικής επικαιρότητας στη γείτονα την εβδομάδα που πέρασε. Αφορμή στάθηκαν οι αντεγκλήσεις μεταξύ του πρωθυπουργού της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και του ηγέτη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, αναφορικά με τη χρησιμοποίηση της θρησκείας με στόχο την αποκόμιση πολιτικού οφέλους. Η συζήτηση που ξεκίνησε με αφορμή τα μέτρα που είχαν λάβει οι κεντροδεξιές κυβερνήσεις εναντίον των ισλαμιστών το 1997, συνετέλεσε ώστε να έλθουν στο φως για μια ακόμη φορά οι προθέσεις της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ περί της διάδοσης του Ισλάμ στην τουρκική κοινωνία.

Οι τόνοι ανέβηκαν στις αρχές της εβδομάδας, όταν ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης προσπάθησε να υποστηρίξει βουλευτές του κόμματός του, οι οποίοι κατέθεσαν πρόταση για παραπομπή τροποποίησης που προωθούσε η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ για την παιδεία, στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Συγκεκριμένα η κυβέρνηση πρότεινε την άρση της ποσόστωσης που είχε επιβληθεί στους αποφοίτους των ιεροδιδασκαλείων (Ιμάμ-Χατίπ) κατά την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ήταν ένα μέτρο που είχαν θεσπίσει οι κεμαλικοί για να επιβραδύνουν την άλωση του κρατικού μηχανισμού από τους ισλαμιστές, καθώς οι απόφοιτοι των εν λόγω σχολών, μολονότι προέρχονταν από «τεχνικό» λύκειο και προορίζονταν να καλύψουν θέσεις θρησκευτικών λειτουργών, είχαν το δικαίωμα να εισέλθουν σε όποια σχολή επιθυμούσαν κατόπιν εισαγωγικών εξετάσεων στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος στις δηλώσεις του κατηγόρησε τον Ερντογάν ότι καπηλεύεται τους θρησκευόμενους πολίτες και ό,τι έχει να κάνει με τη θρησκεία. Ο ισλαμιστής πρωθυπουργός απάντησε στις κατηγορίες διατυπώνοντας την ερώτηση «Γιατί ενοχλείστε από τα Ιεροδιδασκαλεία; Δεν επιθυμείτε οι επόμενες γενιές να είναι θρήσκες;». Η ανταπόκριση του Κιλιτσντάρογλου έδωσε διάσταση στην αντιπαράθεση: «Για ποιο λόγο; Οι γενιές που πέρασαν, προτού έρθετε [στην εξουσία] ήταν λιγότερο θρήσκες (άπιστες);». Ο κεμαλιστής ηγέτης συμπλήρωσε ακόμη ότι το ΑΚΡ ακολουθεί μια πολιτική που διχάζει την κοινωνία, αφού κάνει αυθαίρετες διχοτομήσεις μεταξύ θρησκευόμενους και μη θρησκευόμενους πολίτες. Τότε ο Ερντογάν ξέσπασε λέγοντας ότι η κυβέρνησή τους στοχεύει στην καλλιέργεια μιας θρησκευόμενης νεολαίας και ότι δεν θα πρέπει να αναμένει κανείς από ένα συντηρητικό-δημοκρατικό κόμμα, όπως χαρακτήρισε ο ίδιος το ΑΚΡ, τη δημιουργία μιας άθεης νέας γενιάς.

Η δημόσια αντιπαράθεση μεταξύ της ισλαμικής και κεμαλικής ηγεσίας τροφοδότησε τη συζήτηση γύρω από τη θέση της θρησκείας στο δημόσιο βίο στην Τουρκία. Έρευνες δόκιμων δημοσιογράφων έφεραν στο φως της ημέρας σχέδια της ισλαμικής κυβέρνησης για αναβάθμιση του ρόλου της Προεδρίας Θρησκευτικών Υποθέσεων στην τουρκική κοινωνία, γεγονός που καταρρίπτει αυτόχρημα τον μύθο περί «κοσμικού κράτους». Συγκεκριμένα η ΠΘΕ σχεδιάζει την υλοποίηση ενός Στρατηγικού Σχεδίου για την περίοδο 2012-2016. Σύμφωνα με αυτό η ΠΘΥ θα αναλάβει ενεργότερη δράση προσεγγίζοντας όλους τους τομείς της κοινωνίας, κυρίως όμως τη νεολαία, τις γυναίκες, τους ανήμπορους κ.λπ. Για το σκοπό αυτό προβλέπεται να αναλάβουν οι θρησκευτικοί λειτουργοί ενεργότερη δράση πέρα από τα τεμένη, να τυπωθούν περιοδικά θρησκευτικού περιεχομένου για τη νεολαία, να φτιαχτούν κινούμενα σχέδια απευθυνόμενα στις μικρότερες ηλικίες, να συσταθούν γραφεία θρησκευτικού προσανατολισμού, εντευκτήρια για την ανάγνωση βιβλίων θρησκευτικού περιεχομένου και τη δημιουργία ενός κορανικού μουσείου! («Ακσάμ», 3/2/2012) Ας σημειωθεί ακόμη ότι οι εν λόγω αποκαλύψεις συνέπεσαν με την επίσκεψη του Προέδρου Γκιούλ στην έδρα της Προεδρίας Θρησκευτικών Υποθέσεων, ο οποίος εξήρε την προσφορά της ΠΘΥ στη διάδοση της μουσουλμανικό-τουρκικής ταυτότητας στην τουρκική κοινωνία και τη στήριξη της όπου αυτή αποτελεί μειονότητα! Τέλος, θα πρέπει να αναφέρουμε τη σημαντική αύξηση των κονδυλίων της ΠΘΥ από περίπου 800 εκατ. ΤΛ το 2003 σε 3,9 δις. ΤΛ το 2012! Η εν λόγω αύξηση των πόρων της ΠΘΥ επιβεβαιώνει και το μεγαλεπήβολο σχέδιο που καταστρώθηκε από την ισλαμική κυβέρνηση για τον ολοκληρωτικό εξισλαμισμό της τουρκικής κοινωνίας.

Οι δηλώσεις του ισλαμιστή πρωθυπουργού Ερντογάν περί μιας «θρησκευόμενης νεολαίας» δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας για τα πραγματικά σχέδια της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ. Μετά τις απηνείς διώξεις και πιέσεις που δέχτηκαν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις από τους ισλαμιστές, φαίνεται ότι έχουν αρθεί τα τελευταία εμπόδια για τη θέση σε εφαρμογή πιο φιλόδοξων σχεδίων με εμφανή διάθεση αντεκδίκησης για τις καταπιέσεις προηγούμενων δεκαετιών. Υπ’ αυτές τις συνθήκες αναρωτιέται κανείς ποιος ο λόγος να παρέχεται ακόμη πλήρης υποστήριξη στην ευρωπαϊκή υποψηφιότητα της Άγκυρας;

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος


Για περισσότερα...

Η συνάντηση Νταβούτογλου-Λαβρόφ στη Μόσχα

Συνεχίζει με τους ίδιους ακάματους ρυθμούς τη διπλωματική του δραστηριότητα ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών. Η πρόσφατη επίσημη επίσκεψη του Α. Νταβούτογλου στη Μόσχα, η οποία χρονικά συνέπεσε με εκείνη του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Α. Σαμαρά, στόχευε στην ανάπτυξη στενότερων σχέσεων συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας ενόψει των επικείμενων περιφερειακών εξελίξεων.

Την εβδομάδα που πέρασε, ο υπουργός εξωτερικών της Τουρκίας, Α. Νταβούτογλου, πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη εργασίας στη Μόσχα. Κατά την μονοήμερη επίσκεψή του ο αρχηγός της τουρκικής διπλωματίας συναντήθηκε με το ρώσο ομόλογό του Σεργκέϊ Λαβρόφ, με τον οποίο συζήτησε θέματα διμερούς και περιφερειακού ενδιαφέροντος.

Η επίσκεψη εργασίας του Α. Νταβούτογλου έλαβε χώρα στο πλαίσιο της δεύτερης συνάντησης της Ομάδας Κοινού Στρατηγικού Σχεδιασμού, η οποία αποτελεί έναν από τους τρεις πυλώνες του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, που συστάθηκε τον Μάιο του 2010 στην Άγκυρα. Η εν λόγω ομάδα σχεδιασμού ασχολείται με θέματα εξωτερικής πολιτικής και στρατηγικών θεμάτων που αφορούν τις δύο χώρες. Στη συνάντηση τα δύο μέρη επικεντρώθηκαν καταρχάς στα θέματα διμερών σχέσεων. Αφού διαπίστωσαν το ικανοποιητικό επίπεδο των πολιτικών σχέσεων, εξέφρασαν την επιθυμία τους να σημειωθεί αύξηση στις διμερείς οικονομικές σχέσεις το επόμενο διάστημα, φτάνοντας τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2017 - από τα 31 δις. δολάρια που ήταν το 2011. Στην κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν οι δύο υπουργοί, ο Λαβρόφ υπογράμμισε τη σημασία της συνεργασίας των δύο χωρών στην κατασκευή του πυρηνικού εργοστασίου στο «Ακουγιού», του αγωγού φυσικού αερίου South Stream και του αγωγού πετρελαίου Σαμσούντας-Τζεϊχάν. Στη συνέχεια, οι δύο υπουργοί συζήτησαν θέματα που άπτονται της συνεργασίας στο πλαίσιο διεθνών θεσμών, όπως ο ΟΗΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης, το ΝΑΤΟ και τη G-20. Έπειτα, η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από τα θέματα της διεθνούς επικαιρότητας, όπως οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, τα Βαλκάνια και τον Καύκασο. Στο θέμα της Συρίας τα δύο μέρη διαπίστωσαν τη σύμπτωση των απόψεών τους για την ανάγκη τερματισμού της κρίσης και εξέφρασαν την υποστήριξή τους στις προσπάθειες του Αραβικού Συνδέσμου για την εξεύρεση μιας αναίμακτης λύσης. Όσον αφορά τις οικονομικές κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στο Ιράν εξαιτίας του πυρηνικού του προγράμματος, τα δύο μέρη φάνηκε να συμφωνούν στο ότι οι εν λόγω κυρώσεις, που έχουν ληφθεί στους κόλπους του Συμβουλίου Ασφαλείας δίχως την προηγούμενη σύμφωνη γνώμη της Ρωσίας και της Κίνας, δεν είναι σίγουρο ότι θα φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τα δύο μέρη βρήκαν ακόμη την ευκαιρία να υπερασπιστούν το δικαίωμα του Ιράν να αποκτήσει πυρηνική ενέργεια για ειρηνικούς σκοπούς, γεγονός που σχετίζεται άμεσα με τη συνεργασία τους στην ανάπτυξη πυρηνικών προγραμμάτων, όπως προαναφέραμε.

Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι οι Νταβούτογλου και Λαβρόφ ασχολήθηκαν και με την κατάσταση στο Κυπριακό. Σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν, η Άγκυρα φαίνεται να απέσπασε μόνο γενικόλογα αναφορικά με την ανάγκη εξεύρεσης μιας λύσης στα πλαίσια του ΟΗΕ. Οι Νταβούτογλου και Λαβρόφ φάνηκε να συμφωνούν ότι η εν λόγω λύση θα πρέπει να έχει την έγκριση και των δύο «κοινοτήτων» και να είναι αποτέλεσμα πολιτικού συμβιβασμού! Είναι, ωστόσο, ενδεικτική των προθέσεων του Νταβούτογλου να πάρει τη Μόσχα με το μέρος της Άγκυρας, δεδομένου και των καταστροφικών εξελίξεων που δρομολογούνταν την ίδια στιγμή στο Green Tree της Νέας Υόρκης από τους διαδόχους του Κόφι Αννάν, Μπαν Κι Μουν και Αλεξάντερ Ντάουβερ, με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ρόλο κομπάρσου!

Η σύμπτωση απόψεων μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας σε μια σειρά από θέματα περιφερειακού ενδιαφέροντος δεν είναι τυχαία. Σχετίζεται άμεσα με την προσπάθεια και των δύο χωρών είτε να επιβεβαιώσουν τη θέση τους στο διεθνές στερέωμα είτε να επανέλθουν/εισέλθουν δυναμικότερα σ’ αυτό. Οι διεθνείς ανακατατάξεις που συντελούνται με επίκεντρο τη Μέση Ανατολή, προσφέρουν την πολυπόθητη αυτή ευκαιρία στις δύο χώρες, αφού διακυβεύονται σημαντικά συμφέροντα που υπονομεύουν την πρωτοκαθεδρία της Δύσης και κυοφορούν αλλαγές. Η κορύφωση της έντασης στις σχέσεις μεταξύ Δύσης και Ιράν, η ανησυχητική αστάθεια και διολίσθηση προς το χάος στο Ιράκ μετά την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων και η εκτός ελέγχου κατάσταση στη Συρία, εκλαμβάνονται από τις δύο χώρες ως ενδείξεις μιας πιθανής αδυναμίας της υπερδύναμης και των στενών συμμάχων της να ανταπεξέλθουν σε κάθε μέτωπο. Για όσο διάστημα αδυνατεί η διεθνής κοινότητα να αντιμετωπίσει αποφασιστικά και αποτελεσματικά τις πηγές αστάθειας στη Μέση Ανατολή, θα ευνοούνται προσπάθειες προσέγγισης μεταξύ φιλόδοξων περιφερειακών παιχτών και ανταγωνιστικών προς τη Δύση μεγάλων δυνάμεων, όπως φαίνεται και από τις σχέσεις «φιλίας» που υφαίνει ο αρχηγός της τουρκικής διπλωματίας μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος


Για περισσότερα...

Η τουρκική δικαιοσύνη στην υπηρεσία του ΑΚΡ;

Νέα δείγματα αναξιοπιστίας και μεροληψίας έδωσε η τουρκική δικαιοσύνη το τελευταίο διάστημα. Η έναρξη της εξέτασης της υπόθεσης των πραξικοπηματιών του 1980, και η απόφαση που ελήφθη στην υπόθεση Ντίνκ, καταμαρτυρούν τις πολιτικές μεθοδεύσεις που υποβάλλεται η δικαστική εξουσία στη γείτονα.

Δύο σημαντικές υποθέσεις με βαρύνουσα πολιτική σημασία βρέθηκαν στο επίκεντρο της επικαιρότητας την τελευταία εβδομάδα στην Τουρκία. Η πρώτη αφορά την προσφυγή στη δικαιοσύνη εναντίον των υπευθύνων του πραξικοπήματος του 1980, ενώ η δεύτερη αφορά την υπόθεση του δολοφονηθέντος αρμένιου δημοσιογράφου και ακτιβιστή Χράντ Ντίνκ. Αμφότερες οι περιπτώσεις φαίνεται να υπηρετούν πολιτικές σκοπιμότητες.

Μετά από καθυστέρηση δεκαετιών, τελικά, άναψε το πράσινο φως για την παραπομπή των πραξικοπηματιών της 12ης Σεπτεμβρίου του 1980 στην τουρκική δικαιοσύνη. Μολονότι, οι περισσότεροι κατηγορούμενοι δεν είναι εν ζωή, η εξέλιξη αυτή ικανοποίησε χιλιάδες θύματα της χούντας, η οποία είχε παραμείνει στην εξουσία μία ολόκληρη τριετία. Οι δύο βασικοί εναπομείναντες κατηγορούμενοι της υπόθεσης, ο στρατηγός και πρώην Πρόεδρος Κενάν Εβρέν και ο στρατηγός ε.α. Ταχσίν Σαχίνκαγια, έχουν κληθεί, λοιπόν, να αντικρίσουν τη δικαιοσύνη με την κατηγορία ότι επιχείρησαν να αλλάξουν ή να τροποποιήσουν μέρος του συντάγματος και έκλεισαν ή παρεμπόδισαν τη λειτουργία της δημοκρατικά εκλεγμένης Εθνοσυνέλευσης. Η υπόθεση θα εκδικαστεί από το 12ο Ποινικό Δικαστήριο της Άγκυρας στις αρχές του προσεχούς Απριλίου.

Η απόσυρση από το χρονοντούλαπο της υπόθεσης του πραξικοπήματος του 1980 δεν είναι τυχαίο γεγονός. Η παραπομπή στη δικαιοσύνη των δύο πραξικοπηματιών συνδέεται άμεσα με την υφιστάμενη ένταση μεταξύ ισλαμιστών και στρατιωτικών που ολοένα οξύνεται. Η απόφαση για την εξέταση της υπόθεσης, η οποία μετά από μία τριακονταετία έχει πια παραγραφεί, δεν είναι παρά μία προσπάθεια άσκησης πολιτικής εκφοβισμού που ακολουθεί ο νικητής εναντίον του ηττημένου στην τουρκική πολιτική σκηνή. Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή η ηγεσία των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων δέχεται ανηλεή πόλεμο με στόχο την κάμψη των τελευταίων εστιών αντίστασης και το μηδενισμό της επιρροής της στα πολιτικά πράγματα. Ωστόσο, η πίεση που δέχεται ο τουρκικός στρατός δεν περιορίζεται μόνο στον εξοβελισμό του από την πολιτική σκηνή. Η ισλαμική ηγεσία φαίνεται να επιδιώκει να λύσει μιας και διαπαντός το πρόβλημα του «δημοκρατικού ελλείμματος» που δημιουργούσε η παρουσία των στρατηγών στο πολιτικό σύστημα. Στην ταπεινωτική αυτή ήττα που προορίζει για τους αντιπάλους της, ωστόσο, η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ είναι αναγκασμένη να προσφύγει στη χρήση των κατάλληλων νομικών μέσων. Υπενθυμίζουμε ότι η ισλαμική ηγεσία είχε ήδη προλειάνει το έδαφος έγκαιρα, υιοθετώντας τις κατάλληλες τροποποιήσεις για την παραπομπή των στρατηγών στη δικαιοσύνη σε πακέτο νόμου που είχε υιοθετήσει πέρσι.

Στη δεύτερη υπόθεση, εκείνη της δολοφονίας του Χράντ Ντίνκ, φαίνεται να έχει ασκηθεί επίσης πολιτική επιρροή για την αλλοίωση του αποτελέσματος της δικαιοσύνης. Πέντε χρόνια μετά τη δολοφονία του Ντίνκ, το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχε εμπλοκή εγκληματικής οργάνωσης στην υπόθεση, καλύπτοντας την πασιφανή συνέργια μεταξύ δυνάμεων ασφαλείας, γκρίζων λύκων και παρακράτους. Η συμμετοχή χιλιάδων στη διαδήλωση διαμαρτυρίας δεν ήταν παρά μία πηγαία αντίδραση και απόδειξη για την κατάφορη διαστρέβλωση της αλήθειας και την πρόδηλη παρέμβαση στην απόδοση της δικαιοσύνης. Πως όμως να αποδοθεί η δικαιοσύνη όταν η ισλαμική κυβέρνηση κάνει πολιτικούς υπολογισμούς και ασκεί την επιρροή της στη δικαστική εξουσία; Δεν είναι το ίδιο παρακράτος που εμπλέκεται στη δολοφονία του αρμένιου δημοσιογράφου με εκείνο που σχεδίαζε την ανατροπή του δημοκρατικά εκλεγμένου καθεστώτος ή που εμπλέκεται σε τρομοκρατικές ενέργειες εναντίον των πολιτών του κυρίως στη ΝΑ Μικρά Ασία; Προφανώς το «τουρκο-ισλαμικό» παρακράτος που εξόντωσε τον αρμένιο μάχιμο δημοσιογράφο τελεί υπό την προστασία της ισλαμικής κυβέρνησης, καθώς φαίνεται ότι το ΑΚΡ δεν το θεωρεί και τόσο «επικίνδυνο» όσο το παρακράτος των «κεμαλιστών»! Είναι πρόδηλη η προσπάθεια του ΑΚΡ να αποσιωπήσει και να απορροφήσει τα συντηρητικά και ακροδεξιά στοιχεία της αντιπολίτευσης, ενισχύοντας μεν τη θέση της απέναντι στους στρατιωτικούς, ολισθαίνοντας δε προς υπερσυντηρητικές και εθνικιστικές θέσεις.

Οι πολιτικές δύο μέτρων και δύο σταθμών που ακολουθεί η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ, έρχονται στην επιφάνια για να αποδείξουν επιτέλους το μέγεθος της υποκρισίας. Η λειτουργία που επιφύλασσε το σύγχρονο τουρκικό πολιτικό σύστημα στη δικαιοσύνη, τελικά, ήταν υποτιμητική τόσο επί κεμαλιστών όσο και επί ισλαμιστών. Μολονότι και τα δύο καθεστώτα αναλώνονταν στη διαφήμιση του «τουρκικού κράτους δικαίου», αυτό αποδεικνύεται φενάκη. Το ΑΚΡ δεν έχει ανάγκη από μία αμερόληπτη δικαιοσύνη, αλλά αντιθέτως ως καθεστώς που βαδίζει στην οδό του αυταρχισμού, επιθυμεί τη δικαιοσύνη στην υπηρεσία του!

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος


Για περισσότερα...

Η επίσκεψη του Χανίγε στην Τουρκία

Επίσημη επίσκεψη στην Τουρκία πραγματοποίησε ο ηγέτης της ισλαμικής οργάνωσης Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγε, ο οποίος κυβερνά τη Γάζα. Η συνάντηση παρουσιάζει ενδιαφέρον λόγω της αύξησης της ισχύος των ισλαμικών κινημάτων στη Μέση Ανατολή.

Την εβδομάδα που κύλησε, ο ηγέτης της ισλαμικής οργάνωσης Χαμάς στη Γάζα, Ισμαήλ Χανίγε, πραγματοποίησε ολιγοήμερη επίσκεψη στην Τουρκία. Η επίσκεψή του αυτή αποτελεί μέρος της πρώτης περιοδείας που πραγματοποιεί στο εξωτερικό από το 2007, ημερομηνία κατά την οποία το κόμμα του ήρθε πρώτο στην εκλογική αναμέτρηση στην Παλαιστίνη και κατέλαβε την εξουσία στη Γάζα. Η Τουρκία αποτελεί τον τρίτο σταθμό του ηγέτη της Χαμάς στην περιοδεία του σε χώρες του Ισλαμικού κόσμου. Προηγήθηκε η επίσκεψή του στην Αίγυπτο, όπου ανέπτυξε τις σχέσεις του με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, και το Σουδάν. Μετά την Τουρκία ο Χανίγε θα επισκεφτεί την Τυνησία, το Μπαχρέϊν, το Κατάρ και, ίσως, –ανεπισήμως- το Ιράν.

Ο Ισμαήλ Χανίγε έγινε δεκτός τόσο από την ηγεσία της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ, όσο και από την αντιπολίτευση. Στην Κωνσταντινούπολη έγινε δεκτός από τον ισλαμιστή πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην κατοικία του στο Σκούταρι. Η συνάντηση διήρκησε πάνω από 2 ½ ώρες και η συζήτηση επικεντρώθηκε σε θέματα που αφορούν τόσο την εσωτερική πολική σκηνή της Παλαιστίνης όσο και τις περιφερειακές εξελίξεις. Στην εν λόγω συνάντηση παρευρέθηκαν, ακόμη, ο υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου και ο υπουργός Υγείας Ρετζέπ Ακντάγ. Ο Ερντογάν εξέφρασε την ικανοποίησή του για τις προσπάθειες που καταβάλλονται, έτσι ώστε να αρθούν οι διαφορές που χωρίζουν τις δύο σημαντικότερες παλαιστινιακές παρατάξεις, τη Χαμάς και τη Φατάχ. Επεσήμανε ακόμη την ανάγκη επανασύστασης της Διοικούσας Επιτροπής της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, έτσι ώστε ο παλαιστινιακός λαός να αποκτήσει μία ισχυρή αντιπροσωπευτική οργάνωση «ομπρέλα». Κατά τη διάρκεια της συνάντησης τα δύο μέρη συζήτησαν, ακόμη, θέματα άμεσης προτεραιότητας για τον παλαιστινιακό λαό, όπως ζητήματα δημόσιας υγείας -εξαιτίας του αποκλεισμού που έχει επιβληθεί από τις ισραηλινές αρχές - στη Γάζα, η διαδικασία επίλυσης του Παλαιστινιακού, καθώς και οι περιφερειακές ανακατατάξεις.

Ο Χανιέχ από τη μεριά του εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του στον Ερντογάν για την υποστήριξη που παρείχε στους παλαιστίνιους της Γάζας στο θέμα της άρσης του αποκλεισμού, και το ρόλο που έπαιξε η κυβέρνηση ΑΚΡ στην ανταλλαγή κρατουμένων με το Ισραήλ πριν από λίγους μήνες. Εξάλλου, ο Χανίγε είχε την ευκαιρία να επισκεφτεί την επομένη και τους παλαιστίνιους πρώην κρατούμενους, οι οποίοι μεταφέρθηκαν και διαμένουν στην περιοχή Μπεσίκτας (Διπλοκιόνιο) της Κωνσταντινούπολης μετά την απελευθέρωσή τους από τις ισραηλινές αρχές. Χειρονομία γεμάτο συμβολισμούς ήταν και η συνάντησή του με τη διοίκηση του ισλαμιστικού ευαγούς ιδρύματος ΙΗΗ που είχε πρωτοστατήσει στην υπόθεση της ανθρωπιστικής νηοπομπής με προορισμό τη Γάζα την άνοιξη του 2010. Ο Χανίγε έδωσε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον πρόεδρο του ΙΗΗ, Βιουλέντ Γιλντιρίμ, και εν συνεχεία επισκέφτηκε το πλοίο «Μαβί Μαρμαρά», το οποίο βρίσκεται σε ναυπηγείο στον Κεράτιο. Εκεί ο Χανίγε εξήρε τη συμβολή των τούρκων «εθελοντών» στην προσπάθεια τερματισμού του οικονομικού αποκλεισμού της Γάζας. Είπε συγκεκριμένα: «θέλουμε να γνωστοποιήσουμε ότι οι μάρτυρές σας είναι μάρτυρές μας, οι τραυματίες σας είναι τραυματίες μας και το αίμα σας [που χύθηκε για τον αγώνα μας] είναι δικό μας αίμα. […] Χάρη στους μάρτυρες του «Μαβί Μαρμαρά» εμείς «σπάσαμε» τον αποκλεισμό της Γάζας και σημειώσαμε «νίκη» απέναντι στο Ισραήλ. […] Το αίμα των μαρτύρων του «Μαβί Μαρμαρά» αναμίχτηκε με εκείνο των παλαιστίνιων μαρτύρων, υποσχόμενο ελπίδα σωτηρίας για το μέλλον. Η Τουρκία με το επεισόδιο του «Μαβί Μαρμαρά» επανέκτησε το ρόλο της [στην περιοχή, ρόλο που είχε απολέσει]» («Ραντικάλ», 3/1/2012) Επιπλέον, αναφερόμενος στις εκλογικές επιτυχίες των ισλαμικών κινημάτων στην περιοχή, δήλωσε με νόημα ότι η «Αραβική Άνοιξη», που ταρακούνησε πέρσι την Ανατ. Μεσόγειο, μετατρέπεται σε «Ισλαμική Άνοιξη»! Μετά τις δηλώσεις ο Χανίγε περιηγήθηκε το σκάφος, προσευχήθηκε για τους μάρτυρες και συνάντησε τις οικογένειές τους, με τις οποίες είχε σύντομη συνομιλία.

Η περιοδεία του Χανίγε στις χώρες του Ισλαμικού κόσμου δεν είναι τυχαία. Συνδέεται με την προσπάθεια, αφενός, ανεύρεσης οικονομικής και πολιτικής στήριξης για το καθεστώς της Χαμάς στη Γάζα, και, αφετέρου, παρεμπόδισης οποιασδήποτε συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής, η οποία περιθωριοποιεί τη Χαμάς και ευνοεί τη Φατάχ. Η επίσκεψη στην Τουρκία προσβλέπει στην ενίσχυση της αντι-Ισραηλινής εικόνας, που επιχειρεί να προβάλει τόσο ο Χανίγε όσο και το δίδυμο Ερντογάν-Νταβούτογλου, και γι’ αυτόν το λόγο είναι έντονη σε συμβολισμούς. Το πέρασμα του Χανίγε από την Τουρκία ασφαλώς ανεβάζει τις «μετοχές» της Τουρκίας στην περιοχή και ποντάρουν σε θετικό αντίκτυπο στη Συρία, όπου έχει βρει καταφύγιο η ηγεσία της Χαμάς, και το Ιράν, το οποίο ενδιαφέρεται για τα σιιτικά καθεστώτα και δυνάμεις στην περιοχή. Γεγονός είναι πάντως ότι, με το ξέσπασμα της νέας κρίσης μεταξύ Ιράν και Δύσης, η οποία συνέπεσε με την πρόσφατη επίσκεψη του Χανίγε, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Α. Νταβούτογλου, έσπευσε να μεταβεί στην Τεχεράνη, ευελπιστώντας να αναλάβει νέες διαμεσολαβητικές προσπάθειες, που θα ενισχύσουν το πολιτικό κύρος και την οικονομική ισχύ της Τουρκίας. Έτσι, η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ επιχειρεί να εξαργυρώσει με τον καλύτερο τρόπο τη στάση της στην υπόθεση του αποκλεισμού της Γάζας και τη στήριξή της στη Χαμάς.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος


Για περισσότερα...

Το 4ο Συνέδριο Πρεσβευτών και τα ηγεμονικά σχέδια του Νταβούτογλου

Συνέχεια στην παράδοση των συνεδρίων των τούρκων πρεσβευτών, που ξεκίνησε επί του προκατόχου του Αλί Μπαμπατζάν, έδωσε και φέτος ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου. Η σημασία της ιστορίας και της οικονομίας στην ενίσχυση της διεθνούς θέσης της χώρας εξετάστηκε λεπτομερώς κατά τις πρώτες μέρες του συνεδρίου.

Πριν από λίγες μέρες ξεκίνησε τις εργασίες του το Συνέδριο Πρεσβευτών, το οποίο διοργανώνει για τέταρτη συνεχή χρονιά το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών. Το εν λόγω συνέδριο θα διαρκέσει έως τις 30 Δεκεμβρίου και θα διεξαχθεί σε δύο πόλεις της Τουρκίας: την Άγκυρα και την Αδριανούπολη. Ο τίτλος του φετινού συνεδρίου είναι «Οι βασικοί πυλώνες της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής: οι δημοκρατικές αρχές και το εθνικό συμφέρον». Οι κυριότερες συζητήσεις της συνόδου θα επικεντρωθούν, δηλαδή, στη στάση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής στη διεθνή σκηνή υπό το φως των δημοκρατικών αρχών, που έχουν έρθει στο προσκήνιο μετά την «Αραβική Άνοιξη» και την παγκόσμια οικονομική κρίση, και τον τρόπο με τον οποίο θα προασπίσει η Άγκυρα το τουρκικό εθνικό συμφέρον.

Στην εναρκτήρια ομιλία του ο Α. Νταβούτογλου τόνισε ότι οι πολιτικές παγκόσμιας κλίμακας που σχεδιάζει να ακολουθήσει η χώρα του έως το 2023, θα έχουν στόχο την ενοποίηση του χώρου των Βαλκανίων, του Καυκάσου, της Κεντρικής Ασίας κ.λπ. Στην αντίληψη του τούρκου υπουργού, η ενοποίηση αυτή, που παραπέμπει αναπόφευκτα στο Νέο-Οθωμανισμό, θα γίνει με «ειρηνικό τρόπο». Στην προσπάθειά του, μάλιστα, να διασκεδάσει τις υποψίες φρόντισε να προσθέσει τη φράση «εκ βαθέων, δίχως να έχει κάποιος το πάνω χέρι, δίχως αλαζονείες, για ένα ειρηνικό μέλλον». Ο Νταβούτογλου ισχυρίζεται ότι, έτσι θα καταστεί εφικτή η «επιστροφή» της Άγκυρας στα Βαλκάνια έπειτα από απουσία ενός αιώνα! Οι βασικοί άξονες της πολιτικής που σχεδιάζει ο τούρκος υπουργός, όμως, αποκαλύφθηκαν από τα πρώτα κιόλας πάνελ συζητήσεων. Η Ιστορία και η οικονομία αποτελούν βασικά εργαλεία στη στρατηγική που σκοπεύει να ακολουθήσει ο Νταβούτογλου, ώστε να καταστεί η Τουρκία παγκόσμιος παίκτης.

Στο συνέδριο ήταν καλεσμένη, όπως συνέβη πέρσι με τον έλληνα πρωθυπουργό, η Πρόεδρος και υπουργός Εξωτερικών της Ελβετίας Micheline Calmy-Rey. Η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο την παρουσία της κ. Calmy-Rey για να εκδηλώσει τη δυσαρέσκειά της εναντίον του γάλλου Προέδρου, ο οποίος πριν από λίγες μέρες, υπενθυμίζουμε, είχε στηρίξει νομοσχέδιο στη γαλλική Εθνοσυνέλευση που σχετίζονταν με τη γενοκτονία των Αρμενίων από τους Οθωμανούς το 1915. Ο Νταβούτογλου σημείωσε ότι η κ. Calmy-Rey πριν από λίγες μέρες, στις 23 Δεκεμβρίου, συνέβαλε με αποφασιστικό τρόπο, όπως και το 2003, στην αποτροπή παρόμοιας προσπάθειας που εκδηλώθηκε στους κόλπους της ελβετικής Εθνοσυνέλευσης. Ο ισλαμιστής υπουργός τόνισε ακόμη ότι η μεγαλύτερη υποστήριξη στην ιδέα σύστασης Κοινής Επιτροπής Ιστορίας, η οποία θα απαρτίζεται από τούρκους και αρμένιους ιστορικούς και θα «εξετάσει» την επίμαχη ιστορική περίοδο, προήλθε από την Ελβετία, στα εδάφη της οποίας ολοκληρώθηκαν και οι συζητήσεις που κατέληξαν στην υπογραφή των πρωτοκόλλων το 2009. Ο Νταβούτογλου επισήμανε, επίσης, ότι η Γαλλία θα πρέπει να μιμηθεί την Ελβετία, υποστηρίζοντας ότι τα Κοινοβούλια και οι πολιτικοί θα πρέπει να απέχουν από την καταγραφή της Ιστορίας, η οποία θα πρέπει να αφεθεί αποκλειστικά στους ιστορικούς, ερχόμενος σε πλήρη αντίφαση με όσα κάνει στην πράξη η κυβέρνησή του! Η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ, πιστή στην κεμαλική παράδοση όσον αφορά το θέμα της γενοκτονίας των μη μουσουλμανικών λαών της Μικράς Ασίας, συνεχίζει να παρεμβαίνει, αρνούμενη με πάθος τη γενοκτονία, και να παρεμποδίζει τις έρευνες γύρω από αυτό το θέμα. Επιπλέον, πολλαπλασιάζει τις πολιτικές τις παρεμβάσεις στα παγκόσμια κέντρα εξουσίας, ώστε να μη λάβει διεθνή διάσταση το θέμα. Έτσι, ίσως εξηγείται καλύτερα η προσπάθεια που καταβάλλεται από ορισμένους κύκλους να ξαναγράψουν την ιστορία των Βαλκανίων, προφανώς για να είναι απολύτως σύμφωνη με τα σχέδια της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ.

Ένα άλλο θέμα που απασχόλησε τον ισλαμιστή υπουργό στο Συνέδριο ήταν η νέα σημασία που αποκτά η οικονομία ως συντελεστής ισχύος στις μέρες μας. Ο Νταβούτογλου αναγνώρισε ότι η ισχύς στις μέρες έχει πάψει να βασίζεται αποκλειστικά στη στρατιωτική και πολιτική ισχύ και ότι η οικονομική ισχύς παίζει μεγαλύτερη σημασία στον καθορισμό των ισχυρών κρατών. Σημείωσε ακόμη ότι η Τουρκία κατέχει τη 10η θέση στην παγκόσμια οικονομία και ότι, εάν θέλει να διατηρήσει την νε λόγω θέση, θα πρέπει να ανταγωνιστεί χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Βραζιλία, η Ινδία κ.ο.κ., οι οποίες είναι δεκαπλάσιες απ’ αυτήν. Συνεπώς συνέστησε να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε οι τούρκοι επιχειρηματίες να αποκτήσουν δεκαπλάσια αγορά απ’ αυτήν της Τουρκίας. Ο εν λόγω στόχος, θεώρησε ο Νταβούτογλου, είναι εφικτός, καθότι η Τουρκία κατ’ αρχάς διαθέτει μια «πολιτισμική γεωγραφία» ευρύτερη των εδαφών που κατέχει, ενώ η «οικονομική της γεωγραφία» είναι ευρύτερη απ’ εκείνη της «πολιτισμικής της γεωγραφίας». Κατά δεύτερον, οι τούρκοι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό, χαίρουν της αμέριμνης υποστήριξης των πρεσβευτών και των τουρκικών αντιπροσωπειών στο εξωτερικό, έτσι ώστε η Τουρκία να διατηρήσει την προνομιακή αυτή θέση στην παγκόσμια οικονομία. Ο ισλαμιστής υπουργός πρόσθεσε ακόμη ότι οι τούρκοι επιχειρηματίες θα πρέπει να αλλάξουν στρατηγική και να προσπαθήσουν να αλλάξουν την υφή των εμπορικών συναλλαγών με τη Δύση, αυξάνοντας τις εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων προς αυτές. Έτσι, σημειώνει ο Νταβούτογλου, «η σχέση εξάρτησης με τους εν λόγω εταίρους θα εξισορροπηθεί, επιτρέποντας αργότερα ακόμη και την αντιστροφή αυτής της σχέσης». («Χουριέτ», 27/12/2011) Τόσο η έννοια της «οικονομικής γεωγραφίας», που υιοθετεί ο Νταβούτογλου, όσο και η υφή των εμπορικών συναλλαγών που επιθυμεί να αποκτήσουν οι τούρκοι επιχειρηματίες παραπέμπουν στη γεωπολιτική έννοια των «ζωνών επιρροής», οι οποίες εφαρμόστηκαν από τα ολοκληρωτικά καθεστώτα με τις γνωστές συνέπειες έως τα μέσα του περασμένου αιώνα. Εξάλλου, θα πρέπει να τονίσουμε την αναθεωρητική τάση και στις εμπορικές σχέσεις της χώρας, που διακρίνεται στην προσέγγιση του Νταβούτογλου, μιας και ο ίδιος δίνει προφανώς μεγαλύτερη σημασία στην οικονομική ισχύ. Τέλος, αξιοπρόσεκτη είναι η αναφορά του στο κράτος και τον επιχειρηματικό κόσμο, σχέση στενής συνεργασίας, που εκφράστηκε για πρώτη φορά από δημόσια χείλη. Εύκολα, λοιπόν, μπορεί κανείς να αντιληφθεί τόσο τη θέση που κατέχουν οι εμπορικές συναλλαγές όσο και τον ρόλο των τούρκων διπλωματών και επιχειρηματιών στα σχέδια του τούρκου υπουργού για την ανάπτυξη σχέσεων με τις χώρες των Βαλκανίων.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ο ακαδημαϊκός και υπουργός της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ, Α. Νταβούτογλου, προωθεί μία στρατηγική εξάπλωσης της χώρας του στις περιοχές που την περιβάλλουν, έχοντας στη διάθεσή του ως βασικά εργαλεία την ιστορία και την οικονομία. Ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται -αλλά και ομολογεί- τα δύο εν λόγω στοιχεία προδίδουν τις βαθύτερες ηγεμονικές του βλέψεις στα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή, τον Καύκασο κ.ο.κ., που απορρέουν από την εμμονή του να επανέλθει η Τουρκία στο παγκόσμιο σκηνικό ως η πάλαι ποτέ κραταιά Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Το Παρόν της Κυριακής - 1/1/2012


Για περισσότερα...

Γαλλο-τουρκική κρίση στον ορίζοντα

Τούρκοι υπερεθνικιστές διαδηλώνουν μπροστά από το Γαλλικό Προξενείο στην Κωνσταντινούπολη. Πανό: «Η γενοκτονία του 1915 είναι απάτη», «Γαλλία = Αίμα+Δάκρια»

Ανεβαίνουν οι τόνοι μεταξύ Άγκυρας και Παρισιού εξαιτίας νομοσχεδίου που κατατέθηκε προς ψήφιση στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση και αφορά τη γενοκτονία των Αρμενίων από τους Οθωμανούς. Η Τουρκική κυβέρνηση επιδίδεται σε κάθε δυνατή προσπάθεια για να καταψηφιστεί το εν λόγω νομοσχέδιο.

Στα πρόθυρα κρίσης βρίσκονται οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Γαλλίας μετά την κατάθεση νομοσχεδίου στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση, το οποίο απαγορεύει στη γαλλική επικράτεια την άρνηση της γενοκτονίας των Αρμενίων από τους Οθωμανούς Τούρκους στην Ανατολική Μικρά Ασία το 1915. Το νομοσχέδιο, που εντάχθηκε τελικά στην ημερήσια διάταξη, θα ψηφιστεί στην Εθνοσυνέλευση το πρωί της 22ας Δεκεμβρίου. Σε περίπτωση που αυτό ψηφιστεί θα ανοίξει ο δρόμος της επικύρωσής του από τη Γαλλική Γερουσία δύο μήνες μετά, την 22α Φεβρουαρίου, για να αποκτήσει ισχύ νόμου.

Το εν λόγω νομοσχέδιο προβλέπει χρηματικό πρόστιμο 45 χιλ. Ευρώ και φυλάκιση ενός έτους σε όσους αρνιούνται τις γενοκτονίες που αναγνωρίζει η Γαλλική νομοθεσία. Υπενθυμίζεται ότι, στα τέλη Ιανουαρίου του 2001, το Γαλλικό κοινοβούλιο είχε ψηφίσει νόμο με τον οποίο η Γαλλία αναγνώρισε τη γενοκτονία των Αρμενίων από τους Οθωμανούς. Ενοχλημένη η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ από τη διατύπωση του νομοσχεδίου, θεώρησε ότι με το εν λόγω νομοσχέδιο η Γαλλική κυβέρνηση επιχειρεί να στοχοποιήσει κυρίως την Τουρκία.

Η τουρκική αντίδραση εκφράστηκε με ποικίλους τρόπους. Καταρχάς ειπώθηκε από επίσημα χείλη ότι, το νομοσχέδιο εντάχθηκε στην ημερήσια διάταξη κατόπιν έντονου παρασκηνίου στο οποίο πρωτοστάτησε ο Γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί. Υποστηρίχτηκε μάλιστα ότι έφερε το εν λόγω νομοσχέδιο στην Εθνοσυνέλευση για ψηφοθηρικούς λόγους ενόψει των εκλογών που πλησιάζουν. Η Τουρκική διπλωματία επιχείρησε να ασκήσει πιέσεις στο Γάλλο Πρόεδρο με στόχο την απόσυρση του νομοσχεδίου. Ο ισλαμιστής Πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιούλ μάλιστα διέρρευσε στον Τύπο ότι επιχείρησε να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τον Γάλλο ομόλογό του προτού εκδώσει ανακοίνωση με την οποία καλούσε τον γαλλικό πολιτικό κόσμο να απέχει από μικροπολιτικά παιχνίδια.

Επιπλέον, η ισλαμική κυβέρνηση ενθάρρυνε μια διπλωματική «απόβαση» στο Παρίσι μια πλειάδα πολιτικών προσώπων και εκπροσώπων οικονομικο-κοινωνικών οργανώσεων της Τουρκίας για να ασκήσουν πιέσεις τόσο στις γαλλικές ομάδες συμφερόντων όσο και στη γαλλική κυβέρνηση. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, Βολκάν Μποζκίρ, παραδείγματος χάρη, προειδοποίησε το Παρίσι για τις κινήσεις του, σημειώνοντας ότι δεν πρόκειται να απέχει η Άγκυρα από οικονομικού χαρακτήρα αντίποινα, όπως έκανε το 2001. Διπλωματικοί κύκλοι ανέφεραν ακόμη ότι η ψήφιση του νομοσχεδίου στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση θα μπορούσε να προκαλέσει μία αντίδραση τύπου «Μαβί Μαρμαρά», η οποία οδήγησε σε υποβάθμιση των διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ πριν από λίγο καίρό, στις σχέσεις Τουρκίας-Γαλλίας. («Ζαμάν», 20/12/2011).

Εκπρόσωποι τουρκικών ομάδων συμφερόντων που μετέβησαν στο Παρίσι, όπως ο Πρόεδρος της Ένωσης Επιμελητηρίων και Χρηματιστηρίων Τουρκίας Ριφάτ Χισαρτζικλίογλου, δήλωσε ότι οι Τούρκοι της Ευρώπης και κυρίως της Γαλλίας πρέπει να αποκτήσουν κατάλληλη οργανωτική δομή για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις προκλήσεις των καιρών. Εξάλλου, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου των Τούρκων Βιομηχάνων και Επιχειρηματιών, Ουμίτ Μποϊνέρ, δήλωσε ότι με την κίνηση αυτή η Γαλλία έρχεται σε αντίθεση με τις βασικές αξίες και αρχές της Ευρώπης, την ελευθερία σκέψης και έκφρασης. Έτσι τάχθηκε πλήρως με τις θέσεις του πολιτικού κόσμου της Τουρκίας, ο οποίος υποστηρίζει ότι το εν λόγω νομοσχέδιο επιχειρεί να περιορίσει την ελευθερία έκφρασης των Τούρκων και ότι αποθαρρύνει την αντικειμενική και επιστημονική έρευνα!

Η στάση της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ στο θέμα της γενοκτονίας των Αρμενίων έρχεται να επιβεβαιώσει για ακόμη μια φορά την ταύτισή της τόσο με το οθωμανικό όσο και με το πιο πρόσφατο κεμαλικό παρελθόν της Τουρκίας. Οι προσπάθειες άσκησης πίεσης στο γαλλικό πολιτικό κόσμο για την καταψήφιση του εν λόγω νομοσχεδίου, προδίδει ουσιαστικά την επιθυμία προάσπισης ενός πολιτικού και ιστορικού ασύλου, καθώς και την αδυναμία υιοθέτησης και εφαρμογής των ευρωπαϊκών και πανανθρώπινων αξιών στη γείτονα. Πως είναι δυνατό τόσο σημαντικά θέματα, όπως οι γενοκτονίες των λαών της Μικράς Ασίας, να αφήνονται αποκλειστικά στην κρίση «επιστημόνων», όπως τους εννοεί το κεμαλο-ισλαμικό κατεστημένο της Τουρκίας, όταν με τόση άνεση παρεμβαίνει η Άγκυρα σε ξένες κυβερνήσεις και τις απειλεί με οικονομικές και άλλες κυρώσεις;

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος


Για περισσότερα...

Η ασθένεια του Ερντογάν και τα σενάρια διαδοχής του

«Η Προεδρία. Το Προεδρικό Σύστημα» (Σκίτσο του Χασλέτ Σογιόζ, «Μιλιέτ», 17/12/2011)

Οι φήμες περί της επικείμενης αποχώρησης του Ερντογάν από την εξουσία δίνουν και παίρνουν στην Τουρκία μετά την αποκάλυψη της ασθένειάς του. Τα σενάρια διαδοχής του ηγέτη του ΑΚΡ προκαλούν τριγμούς στους κόλπους της ισλαμικής κυβέρνησης.

Πριν από λίγο διάστημα αποκαλύφτηκε ότι ο ισλαμιστής πρωθυπουργός της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, νοσηλεύτηκε στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Παντειχίου στην Κωνσταντινούπολη. Υπεβλήθη συγκεκριμένα σε χειρουργική επέμβαση στο πεπτικό του σύστημα. Οι πληροφορίες που κυκλοφόρησαν στον τουρκικό Τύπο, κάνουν λόγο για πολύποδες στο παχύ έντερο, οι οποίοι αφαιρέθηκαν με τη μέθοδο της λαπαροσκοπικής χειρουργικής. Μολονότι είναι στο στάδιο της ανάρρωσης, ο ισλαμιστής πρωθυπουργός επανήλθε στα καθήκοντά του και πριν από λίγες μέρες έκανε την πρώτη του δημόσια εμφάνιση στην τουρκική Εθνοσυνέλευση. Σε ερωτήσεις δημοσιογράφων σχετικά με την υγεία του, απάντησε ότι «είναι καλά και ότι σύντομα θα είναι πολύ καλύτερα» («Μιλιέτ», 16/12/2011).

Η είδηση της περιπέτειας του Ερντογάν προκάλεσε μια έντονη συζήτηση περί της διαδοχής του στην ηγεσία του κόμματος. Καταρχάς, θα πρέπει να ειπωθεί ότι ο ίδιος ο Έρντογαν έχει θέσει αυστηρούς περιορισμούς στο κόμμα του για την επανεκλογή των βουλευτών στην Εθνοσυνέλευση. Ένας βουλευτής του ΑΚΡ, σύμφωνα με τους εσωτερικούς κανονισμούς του κόμματος, μπορεί να υπηρετήσει στην εθνοσυνέλευση το πολύ για τρεις θητείες. Το όριο αυτό που είχε θέσει ο Ερντογάν για να μη δημιουργηθούν στεγανά στην εξουσία, θα αντιμετωπίσει λίαν προσεχώς και ο ίδιος, καθώς διανύει την τρίτη θητεία του στην Εθνοσυνέλευση ως βουλευτής του ΑΚΡ (2003, 2007 και 2011).

Ανεξάρτητα, λοιπόν, από την κατάσταση της υγείας του, ο Ερντογάν θα κληθεί να εγκαταλείψει την πρωθυπουργία στις επόμενες εκλογές. Το ζήτημα που τίθεται, όμως, είναι εάν και κατά πόσο ο Ερντογάν θα συμφωνήσει να εγκαταλείψει την εξουσία. Το ενδεχόμενο απόσυρσής του ισλαμιστή πρωθυπουργού από τον πολιτικό στίβο, φαίνεται αδύνατο προς το παρόν. Ο ίδιος δεν θα επιχειρούσε, βεβαίως, να παραβιάσει τους περιορισμούς εκλογής από το ψηφοδέλτιο του ΑΚΡ, που έχει θέσει ο ίδιος, καθώς αυτό μάλλον αντίκειται στην εικόνα του ακέραιου μουσουλμάνου πολιτικού που καλλιεργεί τόσα χρόνια. Ωστόσο, δεν μπορεί να αποκλείσει κανείς το ενδεχόμενο μετάβασης του Ερντογάν στην Προεδρία το 2014, όταν λήγει η θητεία του νυν Προέδρου Αμντουλάχ Γκιούλ. Έγκυροι πολιτικοί αναλυτές συζητούν, ωστόσο, εάν και κατά πόσο ο ισλαμιστής ηγέτης θα δεχόταν να μεταβεί στην Προεδρία προτού καθιερωθεί Προεδρικό ή ήμι-προεδρικό σύστημα, πράγμα που θα αύξανε τόσο τις εξουσίες όσο και το κύρος του Προέδρου. Ένα τέτοιο σενάριο απαιτεί τροποποίηση του υφιστάμενου συντάγματος για την πραγματοποίηση του οποίου το ΑΚΡ δε διαθέτει τον απαραίτητο αριθμό εδρών στην Εθνοσυνέλευση. Θα χρειαστεί δηλαδή ο Ερντογάν να συνεργαστεί με μικρότερο κόμμα της Εθνοσυνέλευσης, κάνοντας προφανώς παραχωρήσεις. Επειδή, δεν τίθεται λόγος συνεργασίας με την αξιωματική αντιπολίτευση (ΡΛΚ), όπως φαντάζει μάλλον αδύνατη επί του παρόντος και μια συνεργασία με το Κουρδικό κόμμα, σε αυτή την περίπτωση ο Ερντογάν θα αναγκαστεί να προσανατολιστεί προς το ακροδεξιό κόμμα (ΚΕΔ) με ότι αυτό συνεπάγεται…

Στην περίπτωση μετάβασης του Ερντογάν στην Προεδρία το 2014, θα τεθεί ζήτημα προεδρίας του κόμματος. Τότε, ο Ερντογάν θα βρεθεί στο δίλημμα να ορίσει το διάδοχό του με στόχο να διατηρήσει το κόμμα υπό τον έλεγχό του, όπως και με άλλους πρωθυπουργούς στο παρελθόν, που μετέβησαν στην Προεδρία (Τ.Οζάλ και Σ. Ντεμιρέλ). Το ερώτημα που τίθεται, λοιπόν, είναι ποιός θα είναι ο εκλεκτός του Ερντογάν; Επικρατέστερος φαίνεται να είναι ο Αμπντουλάχ Γκιούλ, με τον οποίο συνεργάστηκε στενά για αρκετά χρόνια. Θα δεχόταν, όμως, ο Γκιούλ να αναλάβει την αρχηγία του κόμματος και την πρωθυπουργία μετά τη λήξη της θητείας του ως Πρόεδρος; Ας σημειωθεί ακόμη ότι με αφορμή την ασθένεια του Ερντογάν, κυκλοφόρησαν σενάρια διαδοχής του Ερντογάν στους κόλπους του ΑΚΡ. Ένας από τους επίδοξους δελφίνους φέρεται να είναι ο Μπουλέντ Αρίντς, ο οποίος άσκησε κριτική σε ορισμένα νομοσχέδια που προώθησε ο πρωθυπουργός πρόσφατα. Ωστόσο, ο Αρίντς διανύει επίσης την τρίτη θητεία του στην Εθνοσυνέλευση, γεγονός που θα δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα στους κόλπους του ΑΚΡ. Ένα άλλο όνομα που συζητιέται πολύ, είναι εκείνο του νυν υπουργού Εξωτερικών, Α. Νταβούτογλου, ο οποίος διανύει μόλις την πρώτη θητεία του στην Εθνοσυνέλευση και θα μπορούσε να αντικαταστήσει τον Γκιούλ σε περίπτωση που αυτός αρνηθεί την ηγεσία του κόμματος.

Σε κάθε περίπτωση, ο διάδοχος του ισλαμιστή πρωθυπουργού θα έχει να αντιμετωπίσει την πρόκληση να επιβληθεί όχι, ίσως, τόσο στο κόμμα όσο στους ψηφοφόρους του ΑΚΡ. Σύμφωνα με έρευνα που διέρρευσε στον τουρκικό Τύπο πρόσφατα, το ποσοστό εκείνων που δε θα ψήφιζαν το ΑΚΡ με ηγέτη άλλον από τον Ερντογάν, ανέρχεται στο 46%, ενώ μόλις το 36% δήλωσε ότι θα συνέχιζε να ψηφίζει το κόμμα. Οι αλλαγές στην ηγεσία του ΑΚΡ φαντάζουν μακρινά σενάρια, ωστόσο, όπως αποδεικνύεται από τις πρόσφατες εξελίξεις, άρχισε να τίθεται ήδη θέμα διαδοχής στην ηγεσία του ισλαμικού κόμματος ΑΚΡ.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος


Για περισσότερα...

Επιστολή 11 υπουργών για την ευρωπαϊκή προοπτική της Άγκυρας και η «ανταπόκρισή» της

Έκπληξη προκάλεσε η επιστολή Ευρωπαίων υπουργών, με την οποία παρέχεται γενναιόδωρη υποστήριξη στην ευρωπαϊκή προοπτική της Άγκυρας. Το περιεχόμενο του δημοσιεύματος συνηγορεί στην αδυναμία των Ευρωπαίων να κατανοήσουν εις βάθος τους προσανατολισμούς της ισλαμικής κυβέρνησης ΑΚΡ.

Εν μέσω της σοβούσας πολιτικο-οικονομικής κρίσης, 11 υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημοσίευσαν κοινή επιστολή με την οποία υπογραμμίζουν την ανάγκη χάραξης κοινής στρατηγικής για την υπέρβαση των εμποδίων που παρουσιάζονται στις ενταξιακές διαδικασίες της Τουρκίας.

Η επιστολή που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της ηλεκτρονικής εφημερίδας «EU Obsever», την 1η Δεκεμβρίου, εφιστά την προσοχή των Ευρωπαίων στις σχέσεις με τις γειτονικές χώρες, όπως η Τουρκία, με την οποία έχουν αναπτυχθεί στενές πολιτικο-οικονομικού χαρακτήρα σχέσεις την τελευταία κυρίως δεκαετία. Την εν λόγω επιστολή συνυπογράφουν οι κκ. Audronis Ažubalis (Λιθουανία), Carl Bildt (Σουηδία), Edgars Rinkēvičs (Λετονία), Erkki Tuomioja (Φινλανδία), Guido Westerwelle (Γερμανία), Giulio Terzi (Ιταλία), János Martonyi (Ουγγαρία), Karel Schwarzenberg (Τσεχία), Samuel Žbogar (Σλοβενία), Urmas Paet (Εσθονία) και William Hague (Ηνωμένο Βασίλειο).

Οι συντάκτες της επιστολής τονίζουν συγκεκριμένα τη στρατηγική σημασία της Τουρκίας ως εν δυνάμει εταίρας τόσο στον οικονομικό τομέα όσο και στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής. Θεωρούν ότι η Τουρκία έχει εξελιχθεί σε μια περιφερειακή δύναμη, η οποία ασκεί την επιρροή της σε μια περιοχή που εκτείνεται από τα Δυτικά Βαλκάνια έως τη Νότια Ασία και από το Κέρας της Αφρικής έως την Κεντρική Ασία, αποδίδοντας τα εύσημα στον αρχηγό της τουρκικής διπλωματίας, τον Α. Νταβούτογλου. Εξαίρουν ακόμη τις «προσπάθειες» που έχει κάνει η Άγκυρα στον τομέα της δημοκρατικής διακυβέρνησης υπενθυμίζοντας, ωστόσο, ότι έχει ακόμη αρκετή απόσταση να διανύσει έως ότου εναρμονιστεί πλήρως με τα κοινοτικά κεκτημένα. Επικροτούν επίσης την πρωτοβουλία που πήρε ο Επίτροπος Φούλε, συντάσσοντας την «Ανανεωμένη Ατζέντα» για τις Ευρω-τουρκικές σχέσεις, η οποία προβλέπει στενότερη οικονομική συνεργασία, εμβάθυνση του πολιτικού διαλόγου, ενίσχυση των μέτρων κατά της λαθρομετανάστευσης και άρση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι ταξιδιώτες μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας. Μοναδικός δυσάρεστος τόνος στην επιστολή η έκκληση που απηύθυναν προς την Άγκυρα για αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και την υποχρέωση εξεύρεσης μιας λύσης στο κυπριακό πρόβλημα.

Η επιστολή ήρθε σε μία κρίσιμη χρονική στιγμή τόσο για την ΕΕ όσο και για τις εξελίξεις στην περιοχή μας. Λίγες μόλις ώρες πριν τη δημοσίευση της επιστολής η Λευκωσία είχε κατορθώσει να αποκλείσει την Τουρκία από τις συζητήσεις που διεξήχθησαν στους ευρωπαϊκούς θεσμούς για την αντιμετώπιση της κρίσης στη Συρία. Η επιτυχία αυτή της Λευκωσίας προκάλεσε την οργή της Άγκυρας, η οποία δια στόματος του υπουργού Εξωτερικών της κατέκρινε με υποτιμητικά λόγια τόσο τις Βρυξέλλες όσο και την Κυπριακή Δημοκρατία.

Η τακτική που ακολουθούν οι ευρωπαίοι εταίροι μας απέναντι στην Τουρκία, δυστυχώς φαίνεται ότι δεν θα έχει ανταπόκριση, εάν κρίνει κανείς από τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τις ευρω-τουρκικές σχέσεις ο πρωτεργάτης της τουρκικής διπλωματίας. Είναι γνωστή η σημασία που δίνει ο Α. Νταβούτογλου στα θέματα της ταυτότητας και του πολιτισμού στις διακρατικές σχέσεις. Από τη Γερμανία όπου βρισκόταν αυτές τις μέρες ο ισλαμιστής υπουργός, ήταν εξαιρετικά διαφωτιστικός για την εκτίμηση που τρέφει για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Σε εκδήλωση τούρκων μεταναστών στη Φρανκφούρτη, ο Νταβούτογλού δήλωσε ότι ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός έχει ανάγκη από νέο «αίμα» και ότι είναι οι Τούρκοι εκείνοι που διαθέτουν το εν λόγω προσόν με το απαραίτητο «πολιτισμικό βάθος». Συνέστησε, λοιπόν, στους τούρκους μετανάστες να παραμείνουν πιστοί στις πολιτισμικές παραδόσεις τους και να απορρίψουν μια ολοκλήρωση με τις ευρωπαϊκές κοινωνίες με όρους «υποτιμητικούς». («Μιλιέτ», 2/12/2011) Έθεσε ακόμη ως προϋπόθεση για τη συνύπαρξή τους στις δυτικές χώρες τον επί ίσοις όροις αλληλοσεβασμό με τους γηγενείς. Σε αντίθετη περίπτωση, η εν λόγω τάξη πραγμάτων, δήλωσε ο Νταβούτογλου, πρέπει να αποκαλείται «καθεστώς δύο μέτρων και δύο σταθμών», λησμονώντας προφανώς τη σκληρή πραγματικότητα που επικρατεί στη χώρα του στη σκιά των πολυδιαφημισμένων «ανοιγμάτων» προς τις μη μουσουλμανικές και μη τουρκικές μειονότητες, καθώς και στην κατεχόμενη Κύπρο. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο υπουργός για θέματα ΕΕ Εγκεμέν Μπαγίς, ο οποίος όχι μόνο ήταν προκλητικός στις δηλώσεις του για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, αλλά εξύβρισε και Ολλανδό ευρωβουλευτή κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Μικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής ΕΕ-Τουρκία, ο οποίος του προσέφερε ένα τουρκικό σκίτσο! (Φαντάζεστε τι θα είχε συμβεί αν ευρωπαίος Επίτροπος είχε προβεί σε μια τόσο ποταπή ενέργεια στην Άγκυρα; )

Τα οπορτουνιστικά ανοίγματα που κάνουν οι εταίροι μας απέναντι στην Άγκυρα σε τόσο δύσκολες στιγμές για την Ηνωμένη Ευρώπη, δεν συμβάλλουν ούτε στο ευρωπαϊκό όραμα, αλλά ούτε και στον εκδημοκρατισμό της Τουρκίας, καθώς δεν εξασφαλίζουν τα ελάχιστα προαπαιτούμενα για μία ισόρροπη και αξιοπρεπή σχέση.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος


Για περισσότερα...

Συμφωνία μεταξύ ΤΡΑΟ και Shell για έρευνες στη Μεσόγειο

Συμφωνία με τη Shell για τη διεξαγωγή πετρελαϊκών ερευνών στα Νοτιοανατολικά παράλια της Μικράς Ασίας υπέγραψε η Άγκυρα. Η εν λόγω κίνηση αποσκοπεί, αφενός, στο να δημιουργήσει εντυπώσεις, και, αφετέρου, να υπονομεύσει τις θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελλάδας στο θέμα της ΑΟΖ.

Την εβδομάδα που πέρασε, η Εταιρεία Πετρελαίων Τουρκίας (ΤΡΑΟ) συνήψε συμφωνία συνεργασίας με την πολυεθνική Shell για την εύρεση υδρογονανθράκων στη θαλάσσια περιοχή της Αττάλειας. Η σημασία της εν λόγω συμφωνίας είναι έκδηλη όχι μόνο εξαιτίας του προσδοκώμενου οφέλους από την εκμετάλλευση κοιτασμάτων πετρελαίου, αλλά και για τη γεωστρατηγική σημασία της περιοχής που παραχωρήθηκε για έρευνα.

Η συμφωνία που υπογράφτηκε μεταξύ της ΤΡΑΟ και της Shell, προβλέπει συνεργασία μεταξύ των δύο μερών στον τομέα της έρευνας και της εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου. Βάσει της συμφωνίας η Shell αναλαμβάνει τα έξοδα σεισμογραφικής έρευνας που έχει κάνει η ΤΡΑΟ έως αυτή τη στιγμή και τα οποία ανέρχονται στα 20 εκατ. δολάρια. Η Shell θα προσφέρει επιπλέον 10 εκατ. δολάρια στην ΤΡΑΟ για τη σύναψη της συμφωνίας. Ας σημειωθεί ότι οι εν λόγω έρευνες και οι πιθανές γεωτρήσεις θα διεξαχθούν σε βάθος άνω των 2.500 μέτρων και το κόστος, που αναμένεται να αγγίξει τα 250 εκατ. δολάρια, θα το αναλάβει καθ’ ολοκληρίαν η Shell. Η συμφωνία προβλέπει επίσης ότι τα δύο μέρη θα μοιραστούν ισόποσα τα οφέλη (50-50) που θα προκύψουν από την εξεύρεση εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων στη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Αττάλειας. Στη συμφωνία προβλέπεται, ωστόσο, αύξηση των ποσοστών της ΤΡΑΟ ανάλογα με την απόδοση της επένδυσης. Οι σεισμογραφικές έρευνες θα ολοκληρωθούν έως τα τέλη του 2012, ενώ η εξόρυξη δεν προβλέπεται να ξεκινήσει πριν το 2014.

Εξάλλου, η ΤΡΑΟ συμφώνησε με τη Shell για την εξόρυξη σχιστολιθικού αερίου σε πέντε σημεία στην περιοχή του Ντιαρμπακίρ. Η συμφωνία προβλέπει ότι η ΤΡΑΟ θα καρπωθεί το 70% του οφέλους, ενώ η Shell μόνο το 30%. Σε περίπτωση που η επένδυση αποδώσει και υπάρξουν προοπτικές, τότε τα ποσοστά της Shell μπορεί να ανέλθουν έως και το 49%.

Τη συμφωνία υπέγραψαν ο Μεχμέτ Ουϊσάλ, ο διευθύνων σύμβουλος της ΤΡΑΟ, και ο Μάλκολμ Μπρίντετ, Σύμβουλος Έρευνας και Παραγωγής της Shell. Στην τελετή υπογραφής παρευρέθηκε επίσης ο τούρκος υπουργός Ενέργειας Τανέρ Γιλντίζ, ο οποίος βρήκε την ευκαιρία να καταφερθεί εναντίον της Ισραελο-κυπριακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, αποκαλώντας τις έρευνες που διεξάγονται στην Κυπριακή ΑΟΖ ως παράνομες. Σύμφωνα με τον Γιλντίζ η πρώτη προϋπόθεση για να θεωρηθεί η συμφωνία νόμιμη, είναι να επωφεληθεί το σύνολο του Κυπριακού λαού, υπονοώντας ότι δεν γίνεται ίση κατανομή μεταξύ των δύο κοινοτήτων και δεν επωφελούνται οι Τουρκοκύπριοι! Η δεύτερη προϋπόθεση αφορά την υπόθεση των 9 νεκρών του «Μαβί Μαρμαρά», η οποία, σύμφωνα με τον Γιλντίζ, στέκεται εμπόδιο σε κάθε σχέδιο συνεργασίας σε θέματα ενέργειας που εμπλέκει την Τουρκία και τις εν λόγω χώρες. Από τη μεριά του ο Ουϊσάλ σημείωσε ότι θα καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για να προχωρήσουν με τον πιο γρήγορο ρυθμό οι έρευνες στην περιοχή και ότι τα δύο μέρη κατέχουν την απαραίτητη τεχνογνωσία για την ασφαλή εξόρυξη των υδρογονανθράκων.

Η εν λόγω συμφωνία είναι γεωστρατηγικής σημασίας, καθώς εντάσσεται στη λογική του ανταγωνισμού για την κατοχή και εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων στην περιοχή. Στην προσπάθειά της η ισλαμική κυβέρνηση ΑΚΡ να αντισταθμίσει την προσέγγιση που σημειώθηκε μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ, και κυρίως τη νομιμοποίηση που έδωσε στην όλη υπόθεση η ανάληψη των ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ από την εταιρεία Nobel Energy, επιχείρησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις με το διαγωνισμό που διεξήγαγε για την παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων στα ανοιχτά της Αττάλειας. Η υπόθεση χρήζει προσοχής, καθώς σε περίπτωση εύρεσης σημαντικών κοιτασμάτων ελλοχεύει ο κίνδυνος να αποκτήσουν νέα δυναμική οι παράνομες έρευνες που διεξάγει η Τουρκία στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος


Για περισσότερα...